Ο Γιάννης Κωνστανταρόπουλος, διευθύνων σύμβουλος των Εκδόσεων Μίνωας, συνεχίζει τη σειρά συνεντεύξεων του diastixo.gr με μερικούς από τους πιο σημαντικούς Έλληνες εκδότες: Πώς αντιμετωπίζουν την κρίση; Τι πιστεύουν για την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου; Ποια είναι η σχέση τους με το e-book; Αλλά και: Τι διάβαζαν όταν ήταν παιδιά; Υπάρχει κάποιο βιβλίο που τους άλλαξε τη ζωή; Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους;
Πού και πότε γεννηθήκατε; Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1962. Φοίτησα στο δημοτικό σχολείο της Αντιγόνης Μεταξά, το οποίο είχε περάσει στα χέρια του Ανδρέα Γιαννόπουλου, δασκάλου από τη Μεσσηνία. Η πτώση της Χούντας με βρίσκει στην ΣΤ' Δημοτικού, σε ένα οικογενειακό περιβάλλον έντονα πολιτικοποιημένο. Έτσι έζησα «από κοντά» τα σοβαρά γεγονότα εκείνης της εποχής: το Πολυτεχνείο, τον Αττίλα στην Κύπρο, τη μεταπολίτευση. Το 1974 μπαίνω με εξετάσεις στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων, από όπου αποφοίτησα το 1980. Οι πρώτες μου σπουδές έγιναν στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής (1980-1985) και αμέσως μετά έκανα MBA στο INSEAD Fontainebleau.
Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν ήσασταν μικρός;
Από μικρή ηλικία διάβαζα πολύ, ακόμα και βιβλία που συνήθως απευθύνονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Στην ΣΤ' Δημοτικού είχα διαβάσει όλα τα βιβλία του Λουντέμη, υπό «καθεστώς μυστικότητας», καθώς ήταν απαγορευμένα από τη Χούντα. Παρ' όλα αυτά, και μέχρι την ηλικία των 13 ετών, αγαπημένο μου βιβλίο –το είχα διαβάσει τουλάχιστον 8-9 φορές– ήταν το Δυο χρόνια διακοπές του Ιουλίου Βερν. Στα εφηβικά μου χρόνια αγάπησα τον Ζόρζε Αμάντο, ξεχωρίζοντας το βιβλίο Τερέζα Μπατίστα.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας άλλαξε τη ζωή;
Πραγματικά δεν μπορώ να πω ότι είναι μόνο ένα. Πολλά βιβλία με επηρέασαν στην πορεία της ζωής μου και καθόρισαν τον σημερινό τρόπο σκέψης μου. Μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιλέξω κάποιο, αλλά θα τολμήσω να αναφέρω το Κατηγορώ του Εμίλ Ζολά, ένα βιβλίο ελάχιστα γνωστό στην Ελλάδα, αν και κλασικό στη Γαλλία, το οποίο διάβασα σε πολύ μικρή ηλικία –13 ετών– και έκτοτε δεν μπορώ να το ξεχάσω.
Κατά τη γνώμη μου, μόνο μέσω της παιδείας –και δεν εννοώ μόνο την εκπαίδευση– μπορούμε πρώτα να αλλάξουμε τον εαυτό μας, μετά να διαχειριστούμε την κρίση, να την αντιμετωπίσουμε και τελικά να την ξεπεράσουμε.
Πόσα χρόνια δραστηριοποιείστε ως εκδότης και πώς μπήκατε στον χώρο των εκδόσεων;
Οι Εκδόσεις Μίνωας δημιουργήθηκαν το 1952 από τη μητέρα μου, Μαίρη Κωνστανταροπούλου, και αναπτύχθηκαν με τη συνδρομή του πατέρα μου, Ηλία Κωνστανταρόπουλου. Όπως καταλαβαίνετε, μεγάλωσα κυριολεκτικά μέσα στα βιβλία. Από το δημοτικό συνήθιζα να διαβάζω τα μαθήματα του σχολείου στο γραφείο του πατέρα μου ή ακόμα και στην αποθήκη με τα βιβλία του Μίνωα. Κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών μου σπουδών, είχα μια δική μου εμπορική επιχείρηση που διέθετε σχολικά είδη (τσάντες, κασετίνες, τετράδια, μολύβια, κοκ) στα βιβλιοχαρτοπωλεία της εποχής. Ουσιαστικά ασχολήθηκα με τις εκδόσεις αμέσως μετά το μεταπτυχιακό και τη στρατιωτική μου θητεία.
Πόσα άτομα απασχολεί η επιχείρησή σας και πόσους τίτλους εκδίδετε ετησίως;
Σήμερα απασχολούμε 30 άτομα ως μόνιμους εργαζόμενους και εκδίδουμε περίπου 160 νέους τίτλους ετησίως.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το σπουδαιότερο βιβλίο που έχετε εκδώσει μέχρι σήμερα;
Ειλικρινά είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιο, γιατί όλα τα βιβλία που εκδίδουμε τα πιστεύουμε και τα θεωρούμε σημαντικά. Πιστεύω όμως ότι η Γαλάζια Βιβλιοθήκη, η οποία πρώτη φορά παρουσιάστηκε στο κοινό τη δεκαετία του '60, είναι μια σειρά που καθιερώθηκε στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού, κάνοντας προσιτά στα παιδιά τα αριστουργήματα της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας σε μοναδικές μεταφράσεις-διασκευές. Αξίζει όμως να σταθώ και στο ιστορικό δοκίμιο Χαμένος Παράδεισος – Σμύρνη 1922 του Τζάιλς Μίλτον. Θα τολμήσω να πω ότι είναι ίσως το καλύτερο βιβλίο για τη Μικρασιατική Καταστροφή που κυκλοφορεί, απόλυτα αντικειμενικό και αληθινό. Πιστεύω ότι απαντά σε όλους όσοι ασχολήθηκαν με την καταστροφή της Σμύρνης είτε υπερβάλλοντας είτε υποτιμώντας την.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο στο οποίο να πιστέψατε πολύ, αλλά η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού να μην ήταν αυτή που αναμένατε;
Ναι, το βιβλίο του Σάσα Στάνισιτς Πώς επισκευάζει ο στρατιώτης το γραμμόφωνο. Αναφέρεται στον κατακερματισμό της Γιουγκοσλαβίας, ενός πολυφωνικού κράτους όπου κάποτε το διαφορετικό δεν ενοχλούσε – ένα κείμενο αμερόληπτο, συγκινητικό, βαθιά ανθρώπινο, γεμάτο παράδοξο, ειρωνεία, σαρκασμό και χιούμορ.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο αξιόλογο βιβλίο που θα εκδώσετε το επόμενο διάστημα;
Μετά τη μεγάλη επιτυχία του μυθιστορήματος Μία ημέρα, που έχει πουλήσει πάνω από πέντε εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και έχει μεταφραστεί σε σαράντα γλώσσες, τον Ιανουάριο 2015 θα κυκλοφορήσει το νέο μυθιστόρημα του συγγραφέα Ντέιβιντ Νίκολς, Εμείς. Πρόκειται για τη συγκινητική ιστορία αγάπης ενός ζευγαριού και την ιστορία ενός γάμου από τη ρομαντική, ειδυλλιακή του αρχή ως το πιθανό τέλος του. Το μυθιστόρημα ήταν υποψήφιο για το φετινό βραβείο Man Booker. Αργότερα μέσα στο 2015 θα εκδώσουμε το αστυνομικό μυθιστόρημα Alex του Πιερ Λεμέτρ – πρόκειται για τον συγγραφέα που απέσπασε το βραβείο Goncourt 2013 για το μυθιστόρημα Καλή αντάμωση εκεί ψηλά. Ένα εξαιρετικό αστυνομικό μυθιστόρημα, που έχει γνωρίσει διεθνή επιτυχία και γυρίζεται ήδη ταινία. Επίσης, αναμένεται το νέο μυθιστόρημα του γνωστού συγγραφέα Τζάιλς Μίλτον με τον τίτλο Perfect Corpse. Ύστερα από δύο πολύ πετυχημένα ιστορικά βιβλία για την καταστροφή της Σμύρνης και τη Ρωσία του 1917, ο συγγραφέας επανέρχεται με ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που μας μεταφέρει στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στα πειράματα κρυογονικής ψύξης του ναζιστικού καθεστώτος.
Πόσα βιβλία διαβάζετε τον μήνα; Πόσα χειρόγραφα υποψήφιων συγγραφέων λαμβάνετε τον μήνα και πόσα από αυτά διαβάζετε ο ίδιος;
Διαβάζω 4-5 βιβλία τον μήνα. Λαμβάνουμε σχεδόν ένα χειρόγραφο την ημέρα. Προσωπικά διαβάζω περίπου 10 χειρόγραφα, αυτά που η εκδοτική μας ομάδα θεωρεί σημαντικότερα.
Ποια είναι η σχέση σας με το ηλεκτρονικό βιβλίο;
Το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι ακόμη στα σπάργανα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις ΗΠΑ, όπου έχει γνωρίσει και τη μεγαλύτερη ανάπτυξη. Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα, αλλά ίσως τα μειονεκτήματα είναι περισσότερα. Το μέλλον δεν μπορώ να το προβλέψω, όμως πιστεύω ότι δεν θα χαθεί σύντομα το χάρτινο βιβλίο, τουλάχιστον στις κατηγορίες του παιδικού βιβλίου και της λογοτεχνίας. Ως εταιρεία παρακολουθούμε τις εξελίξεις από κοντά και επενδύουμε στις νέες τεχνολογίες αργά και σταθερά. Δεν είναι τυχαίο ότι από τις Εκδόσεις Μίνωας κυκλοφόρησε πριν από δύο χρόνια η πρώτη πραγματικά διαδραστική εφαρμογή για παιδιά, οΠινόκιο, με κινούμενες εικόνες και εντυπωσιακά ηχητικά εφέ. Σε προσωπικό επίπεδο, θέλω να αγοράζω τα βιβλία μου σε έντυπη μορφή. Αν πρόκειται για ξενόγλωσσα, προτιμώ τη σκληρόδετη έκδοση. Διαβάζω ηλεκτρονικά μόνο όσα ξενόγλωσσα βιβλία θέλω να διαβάσω πριν αποφασίσουμε να τα εκδώσουμε, για πρακτικούς λόγους.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σας μετά την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου;
Η ουσιαστική κατάργηση του νόμου της ενιαίας τιμής πρακτικά θα εξαφανίσει τα μικρά και μεσαία βιβλιοπωλεία, ενώ τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και οι αλυσίδες βιβλιοπωλείων. Εκτιμώ ότι η Amazon θα φτιάξει υποκατάστημα με ελληνικά βιβλία και έτσι το 90% των βιβλίων θα πωλούνται μέσα από το site της και 2-3 αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Αυτή η εξέλιξη μοιραία θα οδηγήσει στην επικράτηση 3-4 εκδοτών, που θα εκδίδουν το 80% των τίτλων, και ελάχιστων μικρών, που θα μοιράζονται το 20%. Τα βιβλία θα πωλούνται με τεράστιες εκπτώσεις, 30-40%, όμως η αρχική λιανική τιμή τους θα είναι 30-40% ακριβότερη από αυτή που είναι σήμερα. Στην ουσία, ο καταναλωτής θα αγοράζει κάπως φθηνότερα τα μπεστ σέλερ από ό,τι σήμερα, αλλά σίγουρα ακριβότερα όλα τα υπόλοιπα βιβλία. Τα δε βιβλία των πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων θα μειωθούν δραματικά.
Πόσο έχετε επηρεαστεί από την κρίση και πώς την αντιμετωπίζετε;
Η κρίση επηρέασε σημαντικά την αγορά του βιβλίου και δεν άφησε κανέναν ανέγγιχτο.
Έχουμε μειώσει την παραγωγή των νέων τίτλων, αναγκαστήκαμε να μειώσουμε και τις τιμές των νέων βιβλίων μας, μειώσαμε και τον αριθμό των ξένων παιδικών ηρώων. Από την άλλη πλευρά, επεκτείναμε το εκδοτικό μας πρόγραμμα με βιβλία λογοτεχνίας –ελληνικής και μεταφρασμένης–, εγκαινιάσαμε μια φιλόδοξη σειρά ξένης κλασικής λογοτεχνίας σε νέες ποιοτικές μεταφράσεις υψηλής αισθητικής εμφάνισης, καθώς επίσης και σε βιβλία ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά.
Έχουμε μειώσει την παραγωγή των νέων τίτλων, αναγκαστήκαμε να μειώσουμε και τις τιμές των νέων βιβλίων μας, μειώσαμε και τον αριθμό των ξένων παιδικών ηρώων. Από την άλλη πλευρά, επεκτείναμε το εκδοτικό μας πρόγραμμα με βιβλία λογοτεχνίας –ελληνικής και μεταφρασμένης–, εγκαινιάσαμε μια φιλόδοξη σειρά ξένης κλασικής λογοτεχνίας σε νέες ποιοτικές μεταφράσεις υψηλής αισθητικής εμφάνισης, καθώς επίσης και σε βιβλία ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά.
Πότε προβλέπετε ότι θα ξεπεράσουμε την κρίση;
Δυστυχώς, δεν είμαι αισιόδοξος. Φοβάμαι ότι οι σημερινοί άνεργοι άνω των 45 ετών δύσκολα θα ξαναδουλέψουν και οι σημερινοί απόφοιτοι πανεπιστημίων θα δυσκολευτούν να βρουν δουλειά πάνω στο αντικείμενό τους. Κατά τη γνώμη μου, μόνο μέσω της παιδείας –και δεν εννοώ μόνο την εκπαίδευση– μπορούμε πρώτα να αλλάξουμε τον εαυτό μας, μετά να διαχειριστούμε την κρίση, να την αντιμετωπίσουμε και τελικά να την ξεπεράσουμε.
Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία σας;
Στόχος μου είναι τα βιβλία μας να καλύψουν τις ανάγκες όλης της οικογένειας και να παραμείνουν διαχρονικά για τις επόμενες γενιές!
Μοιραστείτε μαζί μας μία χρήσιμη συμβουλή που σας έδωσαν κάποτε.
Θα μοιραστώ μαζί σας μια φράση που μου είχε πει ο πατέρας μου: Ο εκδότης είναι το μοναδικό επάγγελμα στον κόσμο που όσα περισσότερα βιβλία πουλά, τόσο περισσότερο προσφέρει στην κοινωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου