Στη φάτνη με τα ζώα… που θα μπορούσαν να είναι εκεί!
ο αναγνώστης στις 18 Δεκεμβρίου, 2015
της Ελένης Σβορώνου.
Ένα γαϊδουράκι κι ένα βόδι αξιώθηκαν να παραστούν και να ζεστάνουν με τα χνώτα τους, το Θείο Βρέφος στη Βηθλεέμ. Αυτά τα πλάσματα είναι οι μόνοι μάρτυρες στη Γέννηση. Ο εκλεκτός λαός του Θεού δεν ήταν ακόμη έτοιμος να δεχθεί τον Λόγο του Θεού.
Δεν θα υπεισέλθουμε βέβαια εδώ στον συμβολισμό της εικονογραφίας της Γέννησης του Χριστού. Θα κρατήσουμε μόνο ότι το ταπεινό ονάριο και το βόδι υπογραμμίζουν την απουσία εκπροσώπου του είδους μας την ιερή αυτή στιγμή.
Κι ας πιάσουμε το νήμα από αυτό το γεγονός για να ξετυλίξουμε το νήμα των ιστοριών του ζωικού βασιλείου όπως μας τις αφηγούνται τα βιβλία της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας της χρονιάς που αποχαιρετάμε.
Το γαϊδουράκι και το βόδι της φάτνης, ως ζώα του στάβλου, θα έκαναν καλή παρέα με όλα τα ζώα του αγροκτήματος της Ράνιας Μπουμπουρή. Στο Ένα τρελό τρελό αγρόκτημα (εκδ. Ψυχογιός). Στο ύφος και τον ρυθμό των αντίστοιχων βιβλίων της συγγραφέως για την αλφαβήτα και τους αριθμούς, το βιβλίο αναλαμβάνει να γνωρίσει στα παιδιά της πόλης τα «εξωτικά» πια ζώα που κάποτε ζούσαν στο κατώι του σπιτιού μας και ζέσταιναν, με τα χνώτα τους, το στρωμένο με πατημένο χώμα «σαλόνι» μας.
Και τι τους ανταποδίδουμε εμείς οι αχάριστοι; Ποιο το ευχαριστώ μας στα ζώα που μας έδωσαν τροφή, ρούχο, μετακίνηση και χίλια δυο άλλα αγαθά και υπηρεσίες; Όταν γεράσουν τα παρατάμε στην τύχη τους. Αυτό μας λένε οι Μουσικοί της Βρέμης, που στη νέα συλλογή, Ιστορίες με ζωάκια των Αδελφών Γκριμ, (εκδ. Ψυχοχιός) αναβαπτίζονται μέσα από τις εικόνες της Μαρίσα Βεστίτα. Άλλα οκτώ παραμύθια των Γκριμ με ζώα περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο. Ενώ δώδεκα Μύθοι του Αισώπου, συστήνουν εκ νέου στα παιδιά τον τζίτζικα και τον μέρμηγκα, το λαγό και τη χελώνα, την πονήρω αλεπού και τον ματαιόδοξο κόρακα, μέσα από τις μαγικές εικόνες της Βεστίτα. Δυο μεγάλου σχήματος βιβλία υψηλής αισθητικής αξίας, με εικόνες που αποδίδουν τα ζώα μέσα από γεωμετρικές φόρμες και πρωτότυπες συνθέσεις. Γαιώδη χρώματα, λεπτομέρειες του σώματος του ζώου που καταλαμβάνουν ολόκληρη τη σελίδα, χιούμορ, ζεστασιά, ισορροπία στη σύνθεση και συνολική εικαστική αντίληψη του βιβλίου, κάνουν τα βιβλία αυτά να ξεχωρίζουν.
Ένα πρώην ωδικό πτηνό πουλί κλεισμένο όχι σε κλουβί, μα στην οθόνη του υπολογιστή, μας γυρίζει την πλάτη στο Ένα πουλί…στην πρίζα, στη σειρά «Τρελοδαγκωνίτσες» (εκδ. Παπαδόπουλος). Ευτυχώς θα βρει την ελευθερία του μέσα από τα στιχάκια και τις χαρούμενες ζωγραφιές της υποψήφιας για το βραβείο Andersen, εικονογράφου και συγγραφέα Λήδας Βαραβαρούση. Ενώ την αποκλίνουσα σκέψη αναλαμβάνει να μας συστήσει ένας «μη γάτος» που κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια. Του Αντώνη Παπαθεοδούλου το Τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια; (εκδ.Παπαδόπουλος) δανείζει τη φωνή του γάτου σε εξωγήινους, κουκουβάγιες, τίγρεις, καναρίνια, σκύλους, παιχνίδια και ανθρώπους για να μας μάθει πώς σκεφτόμαστε έξω από το κουτί και να αντιλαμβανόμαστε τις πολλαπλές εκδοχές μιας «αλήθειας».
Από τα βιβλία προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας περνάμε στα βιβλία για μεγαλύτερα παιδιά πάλι με ένα νιαούρισμα. Με τις Γατοκουβέντες της Άλκης Ζέη, (εκδ.Μεταίχμιο). Εν μέσω καύσωνα ο Μήτσος καλείται να τη βγάλει μόνος στο σπίτι μαζί με τη γιαγιά με έναν ανεμιστήρα μόνο να ελαφραίνει κάπως τη βαριά ατμόσφαιρα. Μέσα από τη φωνή του αναδύεται με τρυφερότητα μια «φέτα ζωής»: χωρισμοί, ανασυσταμένες οικογένειες, παππούδες στο γέρμα της ζωής τους. Ευτυχώς τα παιδιά, η γιαγιά και ο Μήτσος έχουν περίσσευμα αγάπης και χιούμορ για τα ανθρώπινα. Μας δείχνουν επίσης το νήμα που συνδέει τους ηλικιωμένους, τα παιδιά και τα ζώα: όλοι τους στις παρυφές του σκηνικού που στήνουν οι δυνατοί πρωταγωνιστές, οι ενήλικες.
Στα γατίσια συνεχίζει να μεγαλώνει ο αναγνώστης μας με τον γάτο-πολεμιστή και φιλόσοφο Βάρτζακ Πο (εκδ. Κέδρος). Στο δεύτερο βιβλίο της σειράς του S.F. Said, Bάρτζακ Πο, γάτος εκτός νόμου, ο γάτος αυτός που κατέχει μια σοφή τέχνη πολέμου που του δίδαξαν οι πρόγονοί του στη Μεσοποταμία αλωνίζει στην πόλη και προσπαθεί να κερδίσει για κείνον και τους συντρόφους τους λίγη ελευθερία μέσα στη ζοφερή παντοκρατορία της αδίστακτης συμμορίας της Κοκαλιάρας Γάτας. Ατμόσφαιρα νουάρ, καλά δομημένη πλοκή, γρήγορος ρυθμός, καλά πλασμένοι χαρακτήρες, αρχετυπικές συγκρούσεις του καλού και του κακού χαρίζουν ένα βιβλίο που δικαιολογημένα αγαπήθηκε από αναγνώστες και κριτικούς σε όλον τον κόσμο.
Μυθιστόρημα για νέους αλλά και ενήλικες είναι Τα άλογα του χειμώνα, του Φίλιπ Κερ (εκδ.Μεταίχμιο). Μας μεταφέρουν στην Ουκρανία, την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Ναζί απειλούν όχι μόνο ανθρώπους αλλά και ζώα. Θέλουν να εξοντώσουν τα τελευταία απομεινάρια μιας παμπάλαιας ράτσας άγριων αλόγων. (Αυτών που απεικονίζονται στις τοιχογραφίες των σπηλαίων). Μια δεκατετράχρονη Εβραία που διασώθηκε από το ξεκλήρισμα της οικογένειάς της συνδέεται με τα άλογα και επικοινωνεί μαζί τους όπως κανένας άλλος άνθρωπος δεν τα έχει καταφέρει ως τώρα. Η Καλίνκα συνομιλεί με όλα τα ζώα. Με τη βοήθεια ενός σκύλου θα προσπαθήσει να διασώσει τα άλογα και μαζί ένα σύμβολο πολιτισμού και ανθρωπιάς.
Και τα τρία τελευταία βιβλία που αναφέρουμε επιφυλάσσουν στο παρελθόν, τη γνώση που έρχεται από τους προγόνους, εξέχουσα θέση στην προσπάθεια να διατηρήσει ο άνθρωπος την ανθρωπιά του. Η συμπεριφορά προς τα ζώα και το παρελθόν μοιάζει να αναδύεται ως μέτρο πολιτισμού.
Ας κλείσουμε πιο ευχάριστα, με ένα φανταστικό ζώο, ένα δράκο, τον Τρύφωνα από τη Δρακολανδία του Σπύρου Γιαννακόπουλου (εκδ. Πατάκης) που λατρεύει το διάβασμα! Για να δώσει τον τόνο για τη νέα χρονιά!
Αγαπάτε αλλήλους, λοιπόν, όπως είπε ο Χριστός που γεννήθηκε με το γαϊδουράκι και το βόδι σιμά για ζεστασιά. Και μια στρατιά από χάρτινα ζώα του 2015 να υποβάλουν τα σέβη τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου