Ράνια Μπουμπουρή: συνέντευξη στην Εύα Κασιάρου για τον "Μαγικό Κόσμο του Παιδικού Βιβλίου"

Δημοσιογράφος, επιμελήτρια εκδόσεων, μεταφράστρια και συγγραφέας. Πώς τα συνδυάζετε όλα αυτά και ποιο από όλα αυτά αγαπάτε περισσότερο;

Και οι τέσσερις αυτές ιδιότητες έχουν ως βάση το βιβλίο και τη δημιουργικότητα, συνεπώς συνδυάζονται αρμονικά μεταξύ τους. Κύρια ιδιότητά μου επί χρόνια ήταν η επιμέλεια εκδόσεων: έχω επιμεληθεί/διορθώσει περισσότερα από 300 βιβλία ξένης και ελληνικής πεζογραφίας, δοκίμια, παιδικά και νεανικά (Βιρτζίνια Γουλφ, Σαλμάν Ρούσντι, Οκτάβιο Πας, Στίβεν Κινγκ, Τζούλιαν Μπαρνς, Μάρτιν Έιμις, Τζ. Κ. Ρόουλινγκ κ.ά.). Η μετάφραση ήρθε «αναγκαστικά» υπό μία έννοια, επειδή πολλά κείμενα που έφταναν στο γραφείο μου χρειάζονταν γράψιμο από την αρχή, αφήστε τα λογοπαίγνια και τους στίχους, που αν δεν είναι η κλίση σου δεν μπορείς να τα αποδώσεις στα ελληνικά. Έτσι, έφτασα να έχω μεταφράσει πάνω από 60 βιβλία παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, από αγγλικά και γαλλικά (Τζάκλιν Ουίλσον, Τέρενς Μπλάκερ, Κ. Τζ. Ντόχερτι, Έιβι, Γκίτι Ντανεσβάρι, Κλέμεντ Κ. Μουρ κ.ά.). Η ιδιότητα της δημοσιογράφου είναι κατοχυρωμένη από τις σπουδές μου –Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ (ΑΠΘ)– και είμαι υπεύθυνη στη στήλη του βιβλίου στο ειδησεογραφικό www.lesvosnews.net, το Νο1 σε επισκεψιμότητα site στο Βόρειο Αιγαίο. Όσο για τη συγγραφή, που άρχισε το 2003 με το βιβλίο «Η ομορφότερη λαμπάδα του κόσμου», είναι ιδιότητα την οποία υποστηρίζω με τα 21 βιβλία μου που έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα, για παιδιά από 2 έως 10 ετών. Αγαπώ πολύ και τις τέσσερις αυτές ιδιότητες, λίγο περισσότερο όμως την πιο δημιουργική ανάμεσά τους: τη συγγραφή.

Πιστεύετε ότι τα CDs που συνοδεύουν ένα παιδικό βιβλίο, προκαλούν περισσότερο το ενδιαφέρον του αγοραστικού κοινού;

Ναι, διότι δίνουν την ευκαιρία σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς για άλλη μία δράση ή για άλλη μία απόλαυση, π.χ. όταν ακούν το CD στο αυτοκίνητο. Ωστόσο, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή του βιβλίου-CD, ώστε η απόλαυση αυτή να μην αποδειχτεί τελικά βασανιστήριο για τα αυτιά. Ένα CD μπορεί να είναι αποτέλεσμα της πολύμηνης συνεργασίας πολλών δημιουργών-καλλιτεχνών: συγγραφέα-στιχουργού, συνθέτη, μουσικών, ερμηνευτών και χορωδίας, ή να είναι το αποτέλεσμα ολιγοήμερης δουλειάς σε ένα στούντιο, απλώς με ένα αρμόνιο. Νομίζω ότι ο λόγος για τον οποίο έχουν ξεχωρίσει τα CD της «τρελής τρελής σειράς» μας, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός –«Μια τρελή τρελή ΑΒ», «Ένα τρελό τρελό Αριθμητάρι» και «Ένα τρελό τρελό Αγρόκτημα»–, είναι η φροντισμένη δουλειά που έχει γίνει από τον πολυτάλαντο συνθέτη Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο, τους 40 εξαιρετικούς ερμηνευτές (Μανώλη Μητσιά, Διονύση Σαββόπουλο, Φοίβο Δεληβοριά, Μάρθα Φριντζήλα, Χρήστο Λούλη, Σαβίνα Γιαννάτου κ.ά.), τους 20 μουσικούς, οι οποίοι παίζουν πάνω από 30 μουσικά όργανα, και την παιδική χορωδία Viva Voce.

Τα παιδικά βιβλία αγοράζονται κυρίως από τους ενήλικες για τα παιδιά. Έτσι γράφοντας δεν απευθύνεστε στον καταναλωτή του πνευματικού σας έργου αμέσως αλλά εμμέσως, αυτό το παίρνετε υπόψη σας; 

Το ότι τα βιβλία αγοράζονται από τους ενήλικες για τα παιδιά το λαμβάνω υπόψη όταν γράφω το οπισθόφυλλο του βιβλίου. Μέσα στο κείμενο όμως είμαστε εγώ και τα παιδιά, απευθύνομαι άμεσα σε αυτά. Βέβαια, η μεγαλύτερη επιτυχία είναι να γράψεις κάτι που διαβάζεται εξίσου ευχάριστα από μικρούς και μεγάλους.

Εσείς με τι κριτήρια θα αγοράζατε ένα παιδικό βιβλίο για να το κάνετε δώρο σε ένα παιδί;

Προσπαθώ να διαβάσω το βιβλίο πριν το αγοράσω –αν είναι εικονογραφημένο το διαβάζω όλο στο βιβλιοπωλείο, αν απευθύνεται σε μεγαλύτερα παιδιά διαβάζω μερικές παραγράφους ενδεικτικά– αναζητώντας κείμενα σπιρτόζικα και πρωτότυπα στην προσέγγιση ουσιαστικών θεμάτων, κείμενα που να εξάπτουν τη φαντασία ξεφεύγοντας από κλισέ, να βοηθούν στη γλωσσική καλλιέργεια και να είναι γραμμένα με σεβασμό προς τον μικρό αναγνώστη, δηλαδή να μην υποτιμούν τη νοημοσύνη του. Ως προς την εικονογράφηση, επιλέγω δουλειές που έχουν γίνει με μεράκι και πρωτοτυπία, αποπνέουν φρεσκάδα και καλλιεργούν την καλαισθησία. Πάντα κοιτάζω η έκδοση να είναι φροντισμένη συνολικά και, βέβαια, να μην υπάρχουν τυπογραφικά λάθη.

Θα αλλάζατε κάτι σε κάποιο από τα βιβλία σας, αν το γράφατε ξανά;

Μάλλον θα συζητούσα με τον εκδότη μου ν’ αλλάξουμε τον τίτλο στο βιβλίο «Ο μπαμπάς είναι άνεργος» (Εκδόσεις Ψυχογιός). Ενώ έχουμε λάβει εξαιρετικές κριτικές για την ιδιαίτερη οπτική, τη λεπτότητα και την ειλικρίνεια με την οποία έχει προσεγγιστεί το τόσο δύσκολο θέμα της ανεργίας, ο τίτλος ίσως είναι αποθαρρυντικός για τους γονείς. Μου έτυχε, δηλαδή, το εξής, γι’ αυτό και το αναφέρω: σε μια εκδήλωση σε νηπιαγωγείο, με ρώτησαν ποιο είναι το πιο δύσκολο θέμα με το οποίο έχω καταπιαστεί. Λέγοντας «Ο μπαμπάς είναι άνεργος», είδα έναν γονιό να φτύνει τον κόρφο του. Αυτό μ’ έβαλε σε σκέψεις. Ίσως θα έπρεπε να είχαμε επιλέξει κάτι πιο υπαινικτικό. 

Θεωρείτε το παιδικό κοινό, ώριμο αναγνωστικό κοινό; 

Το παιδικό κοινό, όπως και το ενήλικο, δεν είναι ομοιογενές, για να το χαρακτηρίσουμε ώριμο ή ανώριμο. Εάν ένα παιδί έχει επαφή με το βιβλίο από πολύ νωρίς, βρίσκεται σε διαφορετικό επίπεδο από ένα άλλο παιδί που δεν είχε αυτή την τύχη. Ούτως ή άλλως, όμως, τα παιδιά είναι πολύ απαιτητικοί αναγνώστες και δεν ξέρουν από δημόσιες σχέσεις: αν τους αρέσει κάτι, θα το πουν ή θα το δείξουν ξεκάθαρα.

Πιστεύετε ότι κάποιος γεννιέται ή γίνεται συγγραφέας;

Συγγραφέας μπορεί να γίνει κανείς ακόμα και πληρώνοντας, λ.χ. σε περίπτωση αυτοέκδοσης. Άλλο συγγραφέας, άλλο λογοτέχνης. Ο λογοτέχνης δεν γίνεται, γεννιέται. Αλλά, και πάλι, το ταλέντο από μόνο του θα τον φτάσει σε ένα ορισμένο σημείο. Χρειάζεται μελέτη και πολλή δουλειά, για να εξελιχθεί.

Το διαδίκτυο έχει μπει για καλά στη ζωή μας. Πιστεύετε ότι αυτό είναι ένα μέσο για την ανάδειξη του βιβλίου γενικά;

Ναι. Στο διαδίκτυο υπάρχει χώρος για όλους, κάτι που δεν ίσχυε στις εφημερίδες και στα περιοδικά παλιότερα. Εκεί έπαιζαν κυρίως ρόλο οι δημόσιες σχέσεις του εκδότη και του συγγραφέα. Κι έπειτα, ερχόταν η επιτυχία σ’ ένα βιβλίο αν συζητιόταν «στόμα με στόμα» από τους αναγνώστες. Βέβαια, και στο διαδίκτυο παίζουν σημαντικό ρόλο οι δημόσιες σχέσεις, αλλά το «στόμα με στόμα» των αναγνωστών παίρνει πολύ μεγαλύτερη έκταση με τους αμέτρητους ιστότοπους και τα ιστολόγια που υπάρχουν. Το μόνο που χρειάζεται είναι να ξεσκαρτάρει κανείς τι από αυτά αξίζει να παρακολουθεί και τι όχι. Αν αναλογιστούμε ειδικά το θέμα της παιδικής/νεανικής λογοτεχνίας, μόνο να κερδίσει έχει από το διαδίκτυο: θυμάστε πολλές εφημερίδες ή περιοδικά που αφιέρωναν στήλη στο παιδικό/νεανικό βιβλίο παλιά;

Είστε αισιόδοξη ή απαισιόδοξη για το μέλλον του παιδικού βιβλίου;

Αισιόδοξη! Όσο και αν η υποτιθέμενη «ευκολία» του παιδικού βιβλίου συγκεντρώνει στον χώρο μας και ανθρώπους που «είδαν φως και μπήκαν», δεν μπορώ παρά να αισιοδοξώ βλέποντας τη φρεσκάδα στο ύφος ορισμένων δημιουργών –συγγραφέων και εικονογράφων– και τη στήριξή τους από εκδότες, ώστε να εκδίδονται βιβλία υψηλού επιπέδου. Επίσης, αισιοδοξώ από τις όλο και υψηλότερες απαιτήσεις εκ μέρους των γονιών, που αναζητούν το καλύτερο για τα παιδιά τους, και των εκπαιδευτικών, που χρησιμοποιούν το βιβλίο ως εργαλείο στην τάξη και γι’ αυτό δεν αρκούνται στη μετριότητα.

Το βιβλίο σας «Μια τρελή τρελή ΑΒ» έγινε θεατρική παράσταση. Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό.

Η «Τρελή τρελή ΑΒ» είχε γίνει μια πολύ πετυχημένη θεατρική παράσταση από τον συνθέτη Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο πέρυσι, φέτος όμως έχει γνωρίσει δύο θεατρικές διασκευές, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους αλλά εξίσου υπέροχες! Η μία είναι από το Θέατρο του Βορρά στη Θεσσαλονίκη, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και θα παιχτεί και στην Κύπρο. Η άλλη είναι πάλι από τον Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο, αλλά με νέα κείμενα, νέα πρόσωπα και ανανεωμένη προσέγγιση στο θέατρο Coronet με τη Βανέσα Αδαμοπούλου, τη Νεφέλη Παπαδερού και τον Γιάννη Χατζηγεωργίου στο πλευρό του Αλκιβιάδη, καθώς και τρεις μουσικούς επί σκηνής, σε συνδυασμό με χορό, βιντεοπροβολές και κουκλοθέατρο. Θα χαρούμε να σας δούμε εκεί! 

Πηγή: http://www.kosvoice.gr/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BE%CE%B7/item/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BE%CE%B7-%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%AE