Η Δέσποινα Κυριακίδη, επικεφαλής των ομώνυμων εκδόσεων, συνεχίζει τη σειρά συνεντεύξεων του diastixo.gr με μερικούς από τους πιο αξιόλογους Έλληνες εκδότες: Πώς αντιμετωπίζουν την κρίση; Τι πιστεύουν για την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου; Ποια είναι η σχέση τους με το e-book; Αλλά και: Τι διάβαζαν όταν ήταν παιδιά; Υπάρχει κάποιο βιβλίο που τους άλλαξε τη ζωή; Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους;
Πού και πότε γεννηθήκατε; Μπορείτε να μας πείτε δυο λόγια για τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα το 1976 στη Θεσσαλονίκη. Τα παιδικά μου χρόνια ήταν όμορφα και συχνά ανατρέχω με τη μνήμη μου σε αυτά. Πλην όμως ήταν λιγοστά και σταμάτησαν αιφνιδιαστικά και οδυνηρά, αφού έχασα τη μητέρα μου σχετικά νωρίς. Το γεγονός αυτό από μόνο του ήταν και το δυσάρεστο εισιτήριο για μια επιβεβλημένη ενηλικίωση. Όμως, έτσι είναι η ζωή.
Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν ήσασταν παιδί;
Μεγάλωσα μέσα στα βιβλία, το σπίτι μας ήταν γεμάτο από αυτά. Είχα την τύχη ο πατέρας μου να είναι άνθρωπος των βιβλίων. Διάβασα αρκετά βιβλία ως παιδί και πολλά διεκδικούν επάξια την πρώτη θέση. Νομίζω όμως ότι, από τη σκοπιά της συγκίνησης που μπορεί να εκλάβει ένα παιδί, Το νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη στην ηλικία εκείνη με σημάδεψε πραγματικά.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας άλλαξε τη ζωή;
Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι μια εμπειρία συνολική, είναι ένα πραγματικό γεγονός του βίου μας και όχι μια δευτερεύουσα κατάσταση που διανύεται σε ακαθόριστο τόπο και χρόνο. Από την άποψη αυτή μου είναι πραγματικά δύσκολο να επικεντρωθώ σε ένα και μόνο βιβλίο. Έπειτα, νομίζω ότι η ερώτηση μάλλον αφορά περισσότερο τα νεανικά χρόνια ενός ανθρώπου, τότε που οι ζωές δομούνται και αλλάζουν ουσιαστικά. Δεν θέλω, λοιπόν, να αδικήσω κανένα βιβλίο. Η ανάγνωση πολλών από αυτά ήταν γεγονότα καθοριστικής σημασίας για εμένα και συγγραφείς ή ποιητές όπως ο Α. Παπαδιαμάντης, ο Μ. Λουντέμης, ο Η. Βενέζης, ο Ν. Καζαντζάκης, ο Κ. Καβάφης ή και ο Φ. Ντοστογιέφσκι και η Β. Γουλφ αργότερα αλλά και τόσοι άλλοι είναι συγγραφείς που άφησαν το αποτύπωμά τους στη ζωή μου, αφού διαβάζοντάς τους δεν γίνεται να παραμείνεις έκτοτε ο ίδιος.
Τα βιβλία κανονικά, ή έστω κάποια από αυτά, είναι πολλές φορές ένα έργο τέχνης και η τέχνη έχει αποδείξει την αντοχή της στον χρόνο.
Πόσα χρόνια δραστηριοποιείστε ως εκδότρια; Πώς μπήκατε στον χώρο των εκδόσεων;
Για εμάς, ξέρετε, για όλη την οικογένεια εννοώ και άρα και για εμένα, οι εκδόσεις είναι μια υπόθεση που υπάρχει στη ζωή μας από τότε που καταλάβαμε τον κόσμο. Ο πατέρας μου ξεκίνησε την εκδοτική του δραστηριότητα το 1973 ως φοιτητής της Νομικής στο ΑΠΘ, οπότε όπως καταλαβαίνετε γεννήθηκα μέσα στα βιβλία και πάντοτε είχα μια εμπλοκή στη διαδικασία της έκδοσης βιβλίων. Βέβαια, εγώ προσωπικά δραστηριοποιήθηκα τον τελευταίο χρόνο. Έχοντας ολόκληρη αυτή την οικογενειακή εμπειρία σε συνδυασμό με τις σπουδές που έκανα στη διοίκηση των επιχειρήσεων και τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στην παραγωγή εκδόσεων, αποφάσισα απολύτως συνειδητά και δίχως καμία αμφιβολία ότι αυτό είναι που πραγματικά θέλω να κάνω και που μπορώ να υπηρετήσω ουσιαστικά.
Πόσα άτομα απασχολεί η επιχείρησή σας και πόσους τίτλους εκδίδετε ετησίως;
Η επιχείρηση αυτή τη στιγμή έχει ένα επιτελείο συνεργατών, με την πολύτιμη βοήθεια των οποίων έχουμε εκδώσει μέχρι τη στιγμή αυτή εξήντα και έναν τίτλους βιβλίων.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το σπουδαιότερο βιβλίο που έχετε εκδώσει μέχρι σήμερα;
Θεωρώ σημαντικά όλα τα βιβλία που έχουν εκδοθεί μέχρι στιγμής. Όμως πέρα από κάθε αμφιβολία νομίζω ότι το σημαντικότερο βιβλίο που έχει εκδοθεί και που αποτελεί κόσμημα και τιμή για τις εκδόσεις είναι ηΙστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας του Albin Lesky. Το βιβλίο μετέφρασε και επιμελήθηκε ο αείμνηστος καθηγητής Αγαπητός Τσοπανάκης, ο οποίος συνδεόταν με πολύ στενή φιλία με τον πατέρα μου και ως εκ τούτου είχα την τιμή να τον γνωρίζω και προσωπικά. Είναι ένα βιβλίο-σταθμός για τα ελληνικά Γράμματα, που έχει να προσφέρει τόσο στον εξειδικευμένο όσο και στον απλό αναγνώστη. Χωρίς περιστροφές, θεωρώ το βιβλίο του A. Lesky από κάθε άποψη ανεπανάληπτο και δικαίως μπορεί να νιώθει γι' αυτό κανείς υπερήφανος.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο στο οποίο να πιστέψατε πολύ, αλλά η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού να μην ήταν αυτή που αναμένατε;
Η υπόθεση της ανταπόκρισης του κοινού, όπως ξέρετε, είναι μια περίπλοκη διαδικασία. Στη διαδικασία αυτή πρέπει να περιλάβουμε πολλές παραμέτρους και είναι πολλοί και οι απρόβλεπτοι παράγοντες. Αλλά αυτή είναι μια μεγάλη και ενδιαφέρουσα συζήτηση που μπορεί να γίνει σε άλλο χρόνο. Πάντως, από την άποψη αυτή έχω την αίσθηση ότι σε γενικές γραμμές οι προβλέψεις ήταν σωστές όσον αφορά τον βαθμό ανταπόκρισης. Με δεδομένη μια σειρά προϋποθέσεων που πρέπει να λάβει κανείς υπ' όψιν του, το αναγνωστικό κοινό κινήθηκε πάνω-κάτω σύμφωνα με αυτές τις προβλέψεις.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο αξιόλογο βιβλίο που θα εκδώσετε το επόμενο διάστημα;
Είναι πολλά τα σχέδια και τα όνειρα για αξιόλογα βιβλία που θα εκδοθούν. Σχετικά σύντομα όμως θα υλοποιηθεί η έκδοση ενός πραγματικά σημαντικού βιβλίου. Συγγραφέας είναι ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ Αθανάσιος Καραθανάσης και το βιβλίο αφορά τα μνημεία της Θεσσαλονίκης. Περιλαμβάνει μια σύντομη Ιστορία της Θεσσαλονίκης και βέβαια όλα τα μνημεία από τα αρχαία χρόνια, τα νεότερα, μέχρι και το σήμερα. Θα κυκλοφορήσει σε έξι γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, ρωσικά, γερμανικά και ιταλικά) και θα έχει την τυπογραφική αισθητική που αρμόζει σε ένα εγχείρημα αυτού του μεγέθους.
Πόσα βιβλία και πόσα χειρόγραφα υποψήφιων συγγραφέων διαβάζετε τον μήνα;
Δυστυχώς, είναι τόσες οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις της δουλειάς, που δεν καταφέρνω να διαβάσω πάνω από πέντε με έξι βιβλία τον μήνα, προσθέτοντας σε αυτά άλλα τόσα περίπου που διαβάζω διαγωνίως. Αυτό είναι κάτι που δεν μου είναι ευχάριστο, όμως μέχρι τη στιγμή αυτή έτσι έχουν τα πράγματα. Όσον αφορά τα χειρόγραφα των συγγραφέων, αυτά είναι πολύ περισσότερα. Θεωρώ δε απόλυτης προτεραιότητας ζήτημα να τα διαβάζω η ίδια, αφού πρώτα περάσουν έναν πρώτο ποιοτικό έλεγχο από τους συνεργάτες των εκδόσεων. Θα το θεωρούσα αδιανόητο να εκδώσω ένα βιβλίο που δεν έχω μελετήσει και που δεν έχω ασχοληθεί με αυτό προσωπικά. Από το χειρόγραφο, τις διορθώσεις, τις μακέτες μέχρι και το τυπογραφείο αλλά και αργότερα, η έγνοια μου είναι διαρκώς επάνω στο βιβλίο.
Ποια είναι η σχέση σας με το ηλεκτρονικό βιβλίο;
Γνωρίζω αρκετά καλά το θέμα. Η ίδια έχω διαβάσει βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή και πιστεύω ότι ο ρόλος τους θα είναι ακόμη σημαντικότερος όσο περνούν τα χρόνια. Πολλοί άνθρωποι διαβάζουν ήδη με τον τρόπο αυτό και θα γίνουν περισσότεροι. Δεν έχω προκαταλήψεις, πιστεύω ότι το ηλεκτρονικό βιβλίο ούτως ή άλλως θα μπει στη ζωή μας. Ως εκδότης λαμβάνω πολύ σοβαρά υπ' όψιν μου την εξέλιξη, όσον αφορά τις αποφάσεις που αφορούν το μέλλον. Δεν σας κρύβω όμως από την άλλη τη ρομαντική αγάπη μου προς το χαρτί και τη μεγάλη εκτίμηση που τρέφω για την παραδοσιακή τυπογραφία και τα αισθητικά της επιτεύγματα, τα οποία ελπίζω να μην αφανιστούν. Σε κάθε περίπτωση, δεν ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν ότι το βιβλίο στη μορφή που το ξέρουμε πρόκειται να αφανιστεί τόσο εύκολα. Τα βιβλία κανονικά, ή έστω κάποια από αυτά, είναι πολλές φορές ένα έργο τέχνης και η τέχνη έχει αποδείξει την αντοχή της στον χρόνο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σας μετά την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου;
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σας μετά την αλλαγή του νόμου περί ενιαίας τιμής του βιβλίου;
Πολύ φοβάμαι ότι η απόφαση αυτή θα λειτουργήσει αρνητικά όσον αφορά συνολικά το βιβλίο και όλους όσοι εμπλέκονται σε αυτό, από τον συγγραφέα, τον εκδότη, τον τυπογράφο, τον βιβλιοπώλη μέχρι και τον αναγνώστη. Καταρχήν θα οδηγηθούμε κατά τη γνώμη μου σε λίγες και μεγάλες εκδοτικές επιχειρήσεις, που ενδέχεται να ελέγχουν σχεδόν ολοκληρωτικά τον χώρο του βιβλίου, με όλα τα αρνητικά επακόλουθα που συνεπάγεται αυτό. Τα μικρά βιβλιοπωλεία θα αφανιστούν, εκδοτικοί οίκοι με μικρό κύκλο εργασιών αλλά υψηλά κριτήρια ποιότητας δεν θα αντέξουν, οι τυπογραφικές επιχειρήσεις θα ακολουθήσουν την ίδια μοίρα και γενικότερα η παραγωγική διαδικασία που βιβλίου θα αλλάξει από κάθε άποψη. Η πολυφωνία θα χαθεί και οι επιλογές που θα έχει ο αναγνώστης θα περιοριστούν όσον αφορά τον πλουραλισμό και τα διαφορετικά αισθητικά μοντέλα.
Πόσο έχετε επηρεαστεί από την κρίση; Πώς την αντιμετωπίζετε και πότε προβλέπετε ότι θα την ξεπεράσουμε;
Η επονομαζόμενη οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τους πάντες, διανύοντας όλο το φάσμα από τη δυσχέρεια μέχρι και την καταστροφή. Φυσικά δεν άφησε αλώβητους ούτε εμάς, που δεχτήκαμε ισχυρά πλήγματα. Όμως καταφέραμε να τα αντιμετωπίσουμε με επιτυχία προς το παρόν. Η κατάσταση αυτή βέβαια δεν έχει να κάνει μόνο με τους οικονομικούς δείκτες, είναι υπόθεση που αφορά τη συνολική αντίληψη που ένας λαός έχει για τον εαυτό του και τον κόσμο. Για τον λόγο αυτό πιστεύω ότι θα ξεπεραστεί όταν ως σύνολο ξεπεράσουμε τα ελαττώματα που έχουμε και που, κατά τη γνώμη μου, είχαν καθοριστικό ρόλο στο να οδηγηθούμε στην κατάσταση αυτή. Δεν πιστεύω ότι ένας άνθρωπος ή και μια ολόκληρη κοινωνία πρέπει να ελπίζει σε καλύτερες μέρες, αν δεν κοιτάξει με ειλικρίνεια προς τα μέσα κάνοντας πρώτα από όλα αυτοκριτική. Και από αυτά που σας λέω, μπορείτε να συμπεράνετε τι εννοώ όσον αφορά το πώς και το πότε θα ξεπεράσουμε την «οικονομική κρίση» και τα προβλήματά μας.
Ποια είναι η μεγαλύτερη φιλοδοξία σας;
Η μεγαλύτερη φιλοδοξία μου! Η μεγαλύτερη φιλοδοξία μου όπως το λέτε δεν είναι, όπως θα περίμενε ίσως κανείς, κάποτε να διευθύνω έναν οικονομικό κολοσσό – όχι, δεν είναι αυτό. Η μεγαλύτερη «φιλοδοξία» μου είναι να έχω μια υγιή επιχείρηση, που με όρους αξιοπρέπειας θα δίνει δουλειά σε κάποιους ανθρώπους και που με το εκδοτικό της έργο θα βοηθά να ανεβούμε «λίγο ψηλότερα», εκδίδοντας βιβλία που δεν θα πηγαίνουν προς τα πίσω τα πράγματα, αλλά με κριτήρια ποιότητας θα προσφέρουν στον αναγνώστη και στον τόπο μας.
Μοιραστείτε μαζί μας μία χρήσιμη συμβουλή που σας έδωσαν κάποτε.
Πολλά έχω ακούσει και πολλά μού έχουν πει. Διατηρώ όμως πάντοτε έντονα στη μνήμη μου τα λόγια του πατέρα μου, όταν κάποτε σε μία κρίσιμη στιγμή μού είπε: «Ποτέ να μην παριστάνεις κάποιον που δεν είσαι». Δεν κατάλαβα από την αρχή την έκταση και το βάθος αυτής της παραίνεσης. Όσο όμως περνάνε τα χρόνια, αντιλαμβάνομαι όλο και πιο έντονα τη σημασία της, αφού θέτει σ' εμένα διαρκώς και με τρόπο εξακολουθητικό τα ζητήματα της εντιμότητας, της βελτίωσης του εαυτού, της αίσθησης του μέτρου και της ειλικρίνειας στις συναναστροφές, επιβάλλοντας με τρόπο ευγενή αλλά και ουσιαστικό τον σεβασμό προς τον άλλο και προς τον εαυτό μας τελικά. Η καθημερινή άσκηση στον αυτοσεβασμό είναι νομίζω το ουσιαστικό περιεχόμενο αυτής της σκέψης. Ναι, αυτή η κουβέντα του πατέρα μου, που έρχεται ξανά και ξανά στο προσκήνιο με τρόπο επιτακτικό, νομίζω ότι ήταν μια από τις πιο σημαντικές συμβουλές που μου δόθηκαν ποτέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου