Ο Νικόλας και η Έλλη, της Μαρίνας Μιχαηλίδου-Καδή

Σάββατο 6 Απριλίου 2013

Ο Νικόλας και η Έλλη, της Μαρίνας Μιχαηλίδου-Καδή

Η βιβλιοπαρουσίασή μου αναρτήθηκε στο www.diastixo.gr στις 5/4/2013:
http://www.diastixo.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1001:nikolas-elli&catid=47:pedika&Itemid=96

Στην παιδική λογοτεχνία, είναι μεγάλο στοίχημα το κακό τέλος σ’ ένα βιβλίο. Και στο βιβλίο Ο Νικόλας και η Έλλη το τέλος είναι κακό. Ή μήπως όχι;

Ο Νικόλας είναι ένα μικρό αγόρι που κάθε εβδομάδα επισκέπτεται τον ζωολογικό κήπο, άλλοτε μόνο του άλλοτε παρέα με τον 3χρονο αδελφό του, τον Αλέξη. Ο Νικόλας αγαπάει πολύ όλα τα ζώα, αλλά έχει αναπτύξει ιδιαίτερη σχέση με την ελεφαντίνα του ζωολογικού κήπου, την Έλλη. Η οποία πάντα απαντά στο κάλεσμά του πλησιάζοντάς τον, είτε για να φάει φιστίκια από το χέρι του είτε για να τον αγγίξει απλώς με την προβοσκίδα της. Δείχνει τη χαρά της βλέποντάς τον, σαν να λαχταρά την επίσκεψή του.

Ώσπου, κάποια μέρα κάτι αλλάζει. Η Έλλη αρχίζει να μην ανταποκρίνεται στο κάλεσμά του. Μόνο τον κοιτά θλιμμένα και ανόρεχτα. Και ο Νικόλας, θορυβημένος, ψάχνει να μάθει την ιστορία της – μέχρι τότε, ήξερε μονάχα αυτό που διάβαζε στην επιγραφή έξω από τον περιορισμένο χώρο της: «Έλλη. Ασιατικός ελέφαντας. 20 ετών». Έτσι, μέσα σε λίγες αράδες ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας μια ολόκληρη ιστορία αιχμαλωσίας: η ελεφαντίνα γεννήθηκε ελεύθερη στη φύση, γύριζε ανέμελα εδώ κι εκεί πλάι στη μητέρα της, χαρούμενη και προστατευμένη ανάμεσα στους άλλους ελέφαντες, αλλά αιχμαλωτίστηκε σε ηλικία 3 ετών, οδηγήθηκε στον ζωολογικό κήπο και έμενε μόνη της, σ’ έναν περιορισμένο χώρο, επί 17 ολόκληρα χρόνια. Πολύ έξυπνο εδώ το εύρημα της συγγραφέως να βάλει στην ιστορία τον 3χρονο αδελφό του Νικόλα: ο πρωταγωνιστής μας, και κατ’ επέκταση ο μικρός αναγνώστης, έχει ένα καλό μέτρο σύγκρισης. Πώς θα ένιωθε ένα 3χρονο παιδί χωρίς τη μαμά του, σε άγνωστο περιβάλλον και μόνο; Γιατί ένα 3χρονο ελεφαντάκι να νιώθει διαφορετικά, δεδομένου μάλιστα ότι οι ελέφαντες ζουν περίπου 60-70 χρόνια;

Ο Νικόλας, λοιπόν, καταλαβαίνει ότι η Έλλη νιώθει μοναξιά και θλίψη. Αναζητεί το διευθυντή του ζωολογικού κήπου και του ζητάει να ελευθερώσει την Έλλη. Άρνηση. «Νιώθει μόνη», επιμένει ο Νικόλας, μα κανείς δεν τον ακούει. Κι έτσι, ο μικρός αναλαμβάνει δράση και αποφασίζει να κινητοποιήσει τον κόσμο των ενηλίκων. Παίρνει μολύβι και χαρτί και γράφει με μεγάλα γράμματα: «Η Έλλη είναι λυπημένη. Βοηθήστε τη να επιστρέψει στη φύση!»

Ο Νικόλας έβγαλε φωτοτυπίες τις φράσεις αυτές και τις μοίραζε καθημερινά στους επισκέπτες του ζωολογικού κήπου. Στην αρχή ήταν μόνος, κατόπιν όμως μεγάλη μερίδα του κόσμου ένωσε τη φωνή του με τη φωνή του αγοριού. Ήταν, όμως, αργά. Η Έλλη σταμάτησε να τρώει, οι κτηνίατροι δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα πια και, ένα πρωινό, η ελεφαντίνα απλώς δεν ξύπνησε. Κοιμήθηκε για πάντα. Η είδηση συγκλόνισε ολόκληρη την πόλη, που απαίτησε από τη δημαρχίνα να απελευθερώσει τα μεγάλα ζώα του ζωολογικού κήπου. Και πράγματι, μέσα στον επόμενο χρόνο οι αρκούδες και τα λιοντάρια μεταφέρθηκαν σε μεγάλα πάρκα σε διάφορες χώρες του κόσμου, για να ζήσουν ελεύθερα. Κι αυτό ήταν μόνο η αρχή...

Αφού, λοιπόν, διαβάσουμε το σημείωμα της συγγραφέως στο τέλος –ότι αφορμή για το βιβλίο της στάθηκε μία πραγματική ιστορία από τον ζωολογικό κήπο της Λεμεσού–, όπως και κάποια εγκυκλοπαιδικά στοιχεία για τους ελέφαντες, κλείνουμε το βιβλίο και έρχεται η στιγμή να το συζητήσουμε συνολικά με τον μικρό μας αναγνώστη. Η Έλλη η ελεφαντίνα δεν ξύπνησε ποτέ. Πέθανε – κακό τέλος. Καλούμαστε, επομένως, να συζητήσουμε τι σημαίνει «καλό» και «κακό» τέλος. Θα ήταν καλύτερα, άραγε, αν οι κτηνίατροι θεράπευαν την ελεφαντίνα και συνέχιζε να ζει φυλακισμένη στον ζωολογικό κήπο; Μήπως ο θάνατός της είναι ένα είδος θυσίας, αφού δεν έχει έρθει η ηλικία της να πεθάνει, και γίνεται η αφορμή για ν’ απελευθερωθούν τα μεγάλα ζώα του ζωολογικού κήπου; Πώς κάτι άσχημο γίνεται η αφορμή για κάτι τόσο ωραίο; Μήπως θα πρέπει πάντα να αναζητάμε τις διάφορες διαστάσεις ενός γεγονότος; Το έδαφος για προβληματισμό πάνω σε ουσιαστικά ζητήματα είναι πλούσιο στην ιστορία αυτή.

Στην παιδική λογοτεχνία, είναι μεγάλο στοίχημα το κακό τέλος σ’ ένα βιβλίο. Κι εδώ η συγγραφέας το κερδίζει πανηγυρικά.