Ράνια Μπουμπουρή: συνέντευξη στην Έλενα Νταβλαμάνου για την εφημερίδα "Θεσσαλία"

Θερμές ευχαριστίες στην εκπαιδευτικό-συγγραφέα κ. Έλενα Νταβλαμάνου και στην εφημερίδα Θεσσαλία! 

Ράνια Μπουμπουρή: "Η γιαγιά και ο παππούς είναι φύλακες άγγελοι της ελληνικής οικογένειας"

Λένε πως πίσω από κάθε παραμύθι και παιδική ιστορία κρύβεται ένας ευαίσθητος άνθρωπος. Ιδιαίτερος και ξεχωριστός. Που δεν στερεύει ποτέ από έμπνευση, που μεριμνά για την τροφοδότηση της φαντασίας των παιδιών, για το ακόνισμα του νου και της σκέψης τους. Ένας τέτοιος ξεχωριστός, φιλικός και δημιουργικός άνθρωπος είναι η κ .Ράνια Μπουμπουρή, που μας χαρίζει βιβλία που κάνουν τα παιδιά να ονειρεύονται, να μαθαίνουν, να χαίρονται, να ζουν! Αφορμή για τη συζήτησή μας στάθηκε η πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου της «Η γιαγιά μου και ο παππούς μου», από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με την παιδική λογοτεχνία;

Από την εργασία μου στο χώρο του βιβλίου: είμαι επαγγελματίας επιμελήτρια εκδόσεων και, στην τριβή μου με διάφορα είδη –σύγχρονη ελληνική και ξένη πεζογραφία, ιστορικό μυθιστόρημα, δοκίμιο–, διαπίστωσα ότι αυτό που μου άρεσε περισσότερο ήταν το παιδικό. Απολάμβανα δηλαδή να φτιάχνω στίχους, λογοπαίγνια, να δουλεύω τη γλώσσα ώστε να είναι σπιρτόζικη και να τη χαίρονται οι μικροί αναγνώστες. Με το ίδιο μεράκι και την ίδια λογική έχω προσεγγίσει και τα 60 βιβλία παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας που έχω μεταφράσει, μέχρι στιγμής, από αγγλικά και γαλλικά.

Πόσο εύκολο είναι να γράφει κανείς ένα παιδικό βιβλίο;

Είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι ίσως φανταζόμαστε βλέποντας τη μικρή, συνήθως, έκταση των κειμένων στα παιδικά βιβλία. Το περιορισμένο κείμενο όμως θέτει τους δικούς του όρους ως προς τη δομή, που πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεγμένη, και τον λόγο, που πρέπει να είναι πέρα για πέρα εύστοχος. Χρειάζεται γλώσσα απλή αλλά όχι απλοϊκή, γλυκιά αλλά όχι γλυκερή – και τα όρια αυτά, επειδή είναι δυσδιάκριτα, κρύβουν παγίδες.

«Η γιαγιά μου και ο παππούς μου» είναι το νέο σας βιβλίο από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό.

«Η γιαγιά μου και ο παππούς μου» έρχεται ως συνέχεια του βιβλίου «Οι γονείς μου», το οποίο εκδόθηκε πριν από δύο χρόνια και έχει αγαπηθεί πολύ από παιδιά και γονείς, και είναι ο τρόπος μου να μιλήσω στα παιδιά γι’ αυτό που θεωρώ θησαυρό στη ζωή μας: τα πρόσωπα που μας αγαπούν και μας φροντίζουν. Η γιαγιά και ο παππούς είναι σπουδαία πρόσωπα στη ζωή ενός παιδιού, είτε ζουν κοντά του και αναλαμβάνουν ένα μέρος της διαπαιδαγώγησής του, είτε ζουν μακριά και το βλέπουν λίγες φορές κάθε χρόνο. Κι αφού περιγράφουμε, εγώ με το κείμενο και η Χρύσα Σπυρίδωνος με τις ευφάνταστες ζωγραφιές της, τις κοινές εμπειρίες που διαμορφώνουν την ξεχωριστή αυτή σχέση, το βιβλίο μας τελειώνει: «Η γιαγιά μου και ο παππούς μου δεν είναι πλούσιοι, σπουδαίοι, διάσημοι κι αστραφτεροί, μα νιώθω τυχερή γιατί τους έχω κι εκείνοι νιώθουν εξίσου τυχεροί».

Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των παππούδων στις μέρες μας; Θεωρείτε ότι υπάρχει τάση «επιστροφής» στην παραδοσιακή οικογένεια;

Νομίζω ότι η γιαγιά και ο παππούς είχαν ανέκαθεν περίοπτη θέση στην ελληνική οικογένεια. Με την κρίση, δυστυχώς, ήρθαν να παίξουν και έναν επιπλέον ρόλο σε πολλές οικογένειες που βρέθηκαν σε ανάγκη: είτε της οικονομικής συμπαράστασης με τη σύνταξή τους, είτε της ανάληψης ακόμα μεγαλύτερης ευθύνης απέναντι στα εγγόνια τους, σε περιπτώσεις όπου οι γονείς μετανάστευσαν. Ιστορίες που ζούσαμε εμείς στα παιδικά μας χρόνια, βλέποντας φίλους μας να μεγαλώνουν με τη γιαγιά και τον παππού επειδή οι γονείς τους ήταν μετανάστες στη Γερμανία, επαναλαμβάνονται στις μέρες μας. Η γιαγιά και ο παππούς είναι οι φύλακες άγγελοι της ελληνικής οικογένειας.

Υπάρχει στην καρδιά σας φυλαγμένη κάποια ιδιαίτερη ανάμνηση από τους δικούς σας παππούδες;

Η γιαγιά μου η Ουρανία και ο παππούς μου ο Πάνος ζούσαν σε περιβόλι και είχαν πολλά ζώα – η παιδική μου ηλικία είναι κατακλυσμένη, λοιπόν, από εικόνες, μυρωδιές και γεύσεις της ελληνικής υπαίθρου. Η άλλη μου γιαγιά, η Θοδώρα (τον παππού Ηλία δεν τον γνωρίσαμε, πέθανε νέος) ήταν ο στυλοβάτης μου στα χρόνια της Β’ και της Γ’ Λυκείου αφού, για να έχω ησυχία να διαβάζω, έμενα στο σπίτι της. Απολάμβανα, που λέτε, να παρακολουθώ μαζί της ξένες ταινίες: επειδή δεν προλάβαινε να διαβάσει όλους τους υπότιτλους, έφτιαχνε με το μυαλό της μια δική της εκδοχή της ιστορίας, απολύτως πιστευτή αλλά ξεκαρδιστική!

Ποια ήταν τα παραμύθια που σας μάγευαν όταν ήσασταν παιδί και με γνώμονα ποια κριτήρια επιλέγετε σήμερα ως γονέας παραμύθια για τις κόρες σας;

Από τα κλασικά παραμύθια είχα ξεχωρίσει τον «Πρίγκιπα Βάτραχο», ίσως για τη μεγάλη ανατροπή στο τέλος της ιστορίας, ή ίσως επειδή μου άρεσε πολύ η εικονογράφηση σ’ εκείνη την έκδοση που είχαμε. Για τις κόρες μου, όταν διαλέγω εγώ και όχι οι ίδιες, προσέχω η έκδοση να είναι φροντισμένη, το κείμενο να είναι σπιρτόζικο και πρωτότυπο στην προσέγγιση ουσιαστικών θεμάτων, να εξάπτει τη φαντασία ξεφεύγοντας από κλισέ και να μην έχει τυπογραφικά λάθη, σε συνδυασμό με μια εικονογράφηση δροσερή, που να καλλιεργεί την καλαισθησία.

Τα βιβλία σας έχουν ένα μοναδικό τρόπο να περνούν σπουδαία μηνύματα που αφορούν τις σχέσεις των μικρών παιδιών με τους γονείς, με το πώς αντιλαμβάνονται τα πράγματα γύρω τους, να μαθαίνουν με ευχάριστο τρόπο απλούς κανόνες υγιεινής, συμπεριφοράς, να χειρίζονται τα συναισθήματά τους. Όλα αυτά πηγάζουν κατά κάποιον τρόπο και από το πώς διαχειρίζεστε η ίδια τα αντίστοιχα θέματα στα δικά σας παιδιά, διδάσκεστε συγχρόνως από τις αντιδράσεις τους;

Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια! Ναι, μολονότι δε θεωρώ υποχρεωτικό για έναν συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας να είναι γονιός, άλλωστε κι εγώ έγραψα το πρώτο βιβλίο μου το 2003, προτού γίνω μητέρα, παρ’ όλα αυτά υπάρχουν θέματα με τα οποία δε θα είχα καταπιαστεί, ούτε και θα τα είχα πραγματευτεί με τον ίδιο τρόπο, αν δεν τα είχα αντιμετωπίσει ως μητέρα. Βεβαίως και διδάσκομαι από τις αντιδράσεις και τις εμπειρίες των παιδιών μου. Η άρνηση της μικρής κόρης μου να φορέσει τη ζώνη ασφαλείας, για παράδειγμα, γέννησε το βιβλίο «Στο αυτοκίνητο δε σε αγαπώ». Ή η απροθυμία και των δύο παιδιών μου να πλένουν συστηματικά τα δόντια τους, γέννησε το βιβλίο «Η μάχη της Οδοντόβουρτσας». Αλλά το πιο σημαντικό παράδειγμα είναι το βιβλίο «Οι γονείς μου», που δε θα μπορούσα να το είχα γράψει αν δεν είχα την πείρα του γονιού, αν δεν είχα την ευθύνη δύο παιδιών επί 24 ώρες το 24ωρο.

Τι χρειάζεται να διαθέτει ένα βιβλίο που απευθύνεται στα παιδιά έτσι ώστε να ψυχαγωγεί, να ακονίζει τη σκέψη και τη φαντασία, αλλά και να θέτει προβληματισμούς;

Αυτά ακριβώς που σας είπα προηγουμένως, στην ερώτηση με ποια κριτήρια επιλέγω βιβλία για τα δικά μου παιδιά. Κι επίσης, να είναι γραμμένο με σεβασμό, δηλαδή να μην υποτιμά τη νοημοσύνη του μικρού αναγνώστη.

Πώς μπορούμε να εμπνεύσουμε σ’ ένα παιδί την αγάπη για το βιβλίο; 

Με το παράδειγμα που του δίνουμε: αν απολαμβάνουμε και οι ίδιοι την ανάγνωση ενός βιβλίου, αν έχουμε εντάξει το βιβλίο στην καθημερινότητά μας, αν έχουμε βιβλιοθήκη στο σπίτι μας, αν επισκεπτόμαστε μαζί βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες, δε χρειάζεται να του πούμε τίποτε. Το παράδειγμα που του δίνουμε με τη στάση ζωής μας αξίζει όσο χιλιάδες λόγια.

Τι νέο ετοιμάζετε και τι εύχεστε στους μικρούς αναγνώστες;

Ετοιμάζουμε ένα βιβλίο για μικρά παιδιά για το θέμα που μόλις συζητήσαμε, την αγάπη για το βιβλίο, το οποίο θα κυκλοφορήσει το 2017 από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Επίσης, ετοιμάζω κάτι που έχει να κάνει με τη διασκεδαστική μάθηση. Τα βιβλία μου που γνωρίζουν τη μεγαλύτερη επιτυχία μέχρι σήμερα, ξέρετε, είναι η «Τρελή τρελή ΑΒ», το «Τρελό τρελό Αριθμητάρι» και το «Τρελό τρελό Αγρόκτημα», που συνοδεύονται από CD σε μελοποίηση του Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλου, με τη συμμετοχή πολύ γνωστών και αγαπημένων καλλιτεχνών (Φοίβος Δεληβοριάς, Διονύσης Σαββόπουλος, Μπάμπης Στόκας, Σαβίνα Γιαννάτου, Μάρθα Φριντζήλα κ.ά.). Μάλιστα, στο 1ο Φεστιβάλ Παιδικού & Εφηβικού Βιβλίου που έγινε πριν από λίγους μήνες στον Βόλο, παρουσιάσαμε την «Τρελή τρελή ΑΒ» μαζί με τη Βολιώτισσα ερμηνεύτρια Βασιλική Καρακώστα, η οποία επίσης μας κάνει την τιμή και συμμετέχει στο CD. Επειδή πιστεύουμε πολύ στη διασκεδαστική μάθηση, λοιπόν, έχουμε στα σκαριά μαζί με τον Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο μια δουλειά που θεωρούμε ότι θα φανεί πολύ χρήσιμη στα παιδιά και ελπίζουμε ότι θα τα ξετρελάνει. Περισσότερες πληροφορίες εν καιρώ! Στους μικρούς αναγνώστες εύχομαι ολόψυχα να έχουν υγεία και να μπορέσουν να ξεδιπλώσουν τις δημιουργικές πλευρές του χαρακτήρα τους, παίρνοντας αφορμή από αξιόλογα βιβλία!

Σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι πάντα επιτυχίες!

Ευχαριστώ κι εγώ πολύ για το ενδιαφέρον που δείχνετε στην παιδική λογοτεχνία!