Για την Ράνια Μπουμπουρή
Γράφει η Τούλα Ρεπαπή //
Παραμύθι μύθι, μύθι, παραμύθι μύθι, μύθι… έτσι μοιάζουν να ηχούν, με την ίδια μελωδικότητα που έχει μείνει στο μυαλό όλων μας, οι ιστορίες της Ράνιας Μπουμπουρή, η οποία εδώ και χρόνια γράφει με τόση επιτυχία για τους μικρούς μας αναγνώστες, και όχι μόνο.
Ποια είναι η Ράνια Μπουμπουρή;
Η Ράνια Μπουμπουρή γεννήθηκε το 1974 στο Καρπενήσι. Στις πανελλήνιες εξετάσεις πέρασε πρώτη στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. του Α.Π.Θ., όπου αρίστευσε στα μαθήματα λόγου και φιλοσοφίας με καθηγητές τους Δ.Ν. Μαρωνίτη και Γεράσιμο Βώκο αντίστοιχα. Λατρεύει την παιδική λογοτεχνία, είναι μέλος του ελληνικού τμήματος της IBBY (International Board on Books for Young People) και μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει 25 βιβλία της για παιδιά. Εργάζεται ως δημοσιογράφος, επιμελήτρια εκδόσεων και μεταφράστρια.
Τα παιδικά της χρόνια τα πέρασε στο Καρπενήσι, με χαρές, καβγάδες και γέλια μαζί με τις τέσσερις αδελφές της. Η πυρηνική οικογένεια, αποτελούμενη από τους γονείς, τη γιαγιά και τον παππού πάντα παρόντες, μεταφέρονται και στα βιβλία της. Είναι έκδηλο και αναμφισβήτητο αυτό στις ιστορίες που γράφει. Οι μεν γονείς έδιναν την αγάπη και τη φροντίδα, οι δε γιαγιά και παππούς, εκτός της αγάπης, έδιναν τη σοφία και την πείρα της ζωής. Αυτή την αγάπη και τη χαρά που έζησε σαν παιδί μεταφέρει σήμερα στα βιβλία της, ούσα πλέον μητέρα και η ίδια.
Τα βιβλία της χωρίζονται σε δύο ενότητες.
Στην πρώτη ενότητα και για την ηλικία των 2-4 χρόνων, από τις Εκδόσεις Ψυχογιός που συνδιοργανώνουν τη σημερινή εκδήλωση, είναι τα: «Οι γονείς μου», «Τα αδέλφια μου», «Η γιαγιά μου και ο παππούς μου», «Στο γιογιό με τη γιαγιά», «Γλυκιά μου πιπίλα», «Το βιβλιοφιλαράκι μου».
Τα μηνύματα των βιβλίων αυτών δεν στοχεύουν μόνο στα παιδιά, αλλά με την ευρηματικότητα που χαρακτηρίζει τη γραφή της –σε τίτλους και πλοκή– «δείχνει» αφενός μεν στα παιδιά τη σχέση αγάπης που έχει η τόσο σπουδαία και μικρή κοινωνία που τα περιβάλλει, οι γονείς, τα αδέλφια, ο παππούς η γιαγιά, ενώ παράλληλα δίνει «συμβουλές» στους γονείς για το πώς να χειριστούν με έξυπνο τρόπο μικροπροβλήματα της ηλικίας αυτής. Όπως η πιπίλα και η προσωπική υγιεινή του παιδιού, τα οποία αποτελούν και την πρώτη αυτονόμηση και τη μετάβασή του στο επόμενο στάδιο. Τέλος, θα έλεγα, ο ρόλος του καθενός μέσα στις ιστορίες της λειτουργεί υποστηρικτικά έχοντας ως κέντρο του τον βασιλιά / τη βασίλισσα της ζωής του, το παιδί!
Σε αυτή την ηλικία η συγγραφέας προτείνει και μια άλλη ουσιαστική σχέση, αυτήν του παιδιού με το βιβλίο, μέσα από το έργο της «Το βιβλιοφιλαράκι μου», με τρόπο που ενισχύει και τη σχέση των γονιών με το παιδί: λόγου χάρη το βράδυ, με το διάβασμα ενός καλού βιβλίου, οι γονείς έχουν τον χρόνο να μεταδώσουν στο παιδί την αγάπη, την ασφάλεια, τη σιγουριά και τη θαλπωρή της παρουσίας τους, να το «ταξιδέψουν» και να του μιλήσουν για τις αξίες της ζωής, περνώντας μαζί του στιγμές όμορφες και ανεπανάληπτες, όσο ανεπανάληπτη είναι και η κάθε μέρα, ώρα, στιγμή στη ζωή όλων μας. Έτσι, γονείς και συγγραφέας βοηθούν το παιδί να χτίσει σιγά σιγά μια σχέση που τόσα εφόδια ψυχής και νόησης έχει να του προσφέρει: τη βιβλιοφιλία.
Στη δεύτερη ενότητα και για την ηλικία από 5-6 ετών, είναι τα: «Κοιμήσου μαζί μου, μαμά», «Το σκιουράκι που δεν ήθελε να φάει», «Η μάχη της οδοντόβουρτσας», «Διαγωνισμός φιλίας», «Ο μπαμπάς είναι άνεργος», «Πουθενά χωρίς την κούκλα μου», «Η Ροζώ», «Στο αυτοκίνητο δε σε αγαπώ».
Σε αυτή την ενότητα απευθύνεται στα λίγο μεγαλύτερα παιδιά και, γράφοντας, συνδυάζει τη φροντίδα και την αγάπη που εισέπραξε η ίδια σαν παιδί, με τα αισθήματα μητρότητας που νιώθει, ούσα μητέρα δύο κοριτσιών. Όλα αυτά τα μεταφέρει στη γραφή της κάνοντας τις ιστορίες των βιβλίων της τρυφερές, αστείες και περιεκτικές μηνυμάτων, για να της δοθεί η ευκαιρία να μιλήσει για όλα: την προσκόλληση των παιδιών προς τους γονείς ή προς ένα αντικείμενο, τη σημασία της σωστής διατροφής και τη δυσκολία στο φαγητό, την αναγκαιότητα της προσωπικής φροντίδας και υγιεινής, τους κανόνες της οδικής ασφάλειας, τη φιλία χωρίς ανταγωνισμούς, το κοινωνικό φαινόμενο της ανεργίας, όπως επίσης και τη φαντασία και την τόλμη, οι οποίες με μέτρο γίνονται αλληλεγγύη, βοήθεια και προέκταση του εαυτού μας και φροντίδα προς τους άλλους.
Στο έργο της, σημαντικό επίσης στοιχείο αναφοράς της, ως απόηχος των παιδικών της χρόνων στο Καρπενήσι, είναι η επαφή με τη φύση και ο σεβασμός προς τη φύση. Η αγάπη της προς την ιδιαίτερη πατρίδα της αντανακλάται σε πολλά βιβλία της, κυρίως όμως «Στο γιογιό με τη γιαγιά»: το μικρό παιδί που περνά το καλοκαίρι του στα βουνά («μην ακούτε -νήσι και νομίσετε ότι είναι νησί», λέει στην αρχή της ιστορίας για το Καρπενήσι), η φύση γύρω να λάμπει, τα ζωάκια να παίζουν ρόλο καθοριστικό στην εξέλιξη της υπόθεσης – πρόβατα, τσοπανόσκυλα, σαλιγκάρια… πλάσματα, που πλέον ίσως να φαντάζουν εξωπραγματικά στα παιδιά των μεγάλων αστικών κέντρων, βοηθούν να συνδεθεί το παρόν με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν της πατρίδας μας.
Από τα βιβλία της λείπουν το σκοτάδι, τα φαντάσματα, οι δράκοι και οι νεράιδες. Υπάρχει ο ρεαλισμός της πραγματικής ζωής με τους αληθινούς πρωταγωνιστές της ζωής: τους γονείς, τη γιαγιά, τον παππού, τα αδέλφια, τους φίλους, τους συμμαθητές, τη λαμπρότητα αλλά και τη χρησιμότητα της φύσης. Ορίστε κάτι που απαιτεί ιδιαίτερη μαεστρία: να μιλά κανείς ρεαλιστικά για την καθημερινή ζωή δημιουργώντας ιστορίες μαγικές, που τα παιδιά ζητούν να τις ακούσουν ξανά και ξανά ή να τις διαβάσουν μόνα τους ξανά και ξανά.
Η Ράνια Μπουμπουρή, ευφυής, εμπνευσμένη, ευρηματική και με μια γλώσσα που αστράφτει μέσα από τις διαλεχτές, εύστοχες λέξεις, τα λογοπαίγνια και τις παρηχήσεις, κεντά το κείμενό της κάνοντάς το χαρούμενο αλλά και εύηχο, με τις ομοιοκαταληξίες που εφευρίσκει. Με αποτέλεσμα, η γραφή της να ηχεί μελωδική και να γίνεται τραγούδι –με τους στίχους που παρεμβάλλει εντός των κειμένων– και στα χείλη των γονέων. Με τον τρόπο αυτό, η συγγραφέας γίνεται ένας από τους πρώτους δασκάλους του παιδιού, δείχνοντάς του τον πλούτο της γλώσσας μας και ξυπνώντας του το ενδιαφέρον να την εξερευνήσει. Πέρα από τα επιτυχή μηνύματα των βιβλίων της, η καλοδουλεμένη γλώσσα που χρησιμοποιεί τους προσδίδει και λογοτεχνική αξία. Έχει βραβευτεί, εξάλλου, γι’ αυτό.
Το παραμύθι έχει μια ιδιαίτερη δυσκολία στη γραφή, σαν την ποίηση. Με αυστηρή πειθαρχία στην οικονομία των λέξεων πρέπει να κεντριστεί το ενδιαφέρον και να περαστεί το μήνυμα – και αυτό η Ράνια Μπουμπουρή το επιτυγχάνει άριστα. Πιστεύω, δε, πως τα βιβλία της όχι μόνο θα αντέξουν στον χρόνο, αλλά θα δημιουργήσουν και δική τους «σχολή», όπου δεν θα υπάρχει ο φόβος και η τιμωρία, αλλά η αγάπη, η χαρά και ο σεβασμός, διότι αυτά τα συναισθήματα διδάσκουν καλύτερα διαμορφώνοντας ήρεμα, ισορροπημένα, αυτόνομα και ευτυχισμένα παιδιά, τα οποία αργότερα θα γίνουν ευτυχισμένοι ενήλικες.
Αυτό χτίζει με τα βιβλία της η Ράνια Μπουμπουρή, την αυριανή προσωπικότητα των παιδιών, με το όραμα μιας κοινωνίας γεμάτης από αξίες και σεβασμό – από τον άνθρωπο προς τον διπλανό του, προς το κοινωνικό σύνολο και τη φύση.
Εκτός από τα μικρού σχήματος βιβλία, έχουν κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Ψυχογιός και τρία «μεγάλα» βιβλία της: «Μια τρελή τρελή Αλφαβήτα» (που έλαβε τον Έπαινο Ποίησης της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς), «Ένα τρελό τρελό Αριθμητάρι» και «Ένα τρελό τρελό Αγρόκτημα», τα οποία συνοδεύονται και με το ανάλογο CD, σε μελοποίηση του –επίσης ευρυτανικής καταγωγής– Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλου, με τη συμμετοχή πολύ γνωστών και αγαπημένων καλλιτεχνών. Στην «Αλφαβήτα» ασχολείται με τους ήχους κάθε γράμματος και, παίζοντας με αυτούς και τις παρηχήσεις τους, πλέκει μια ποιητική ιστορία για κάθε γράμμα, αποδίδοντάς του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: το άλφα είναι ατακτούλι, το βήτα βιαστικό και ούτω καθεξής. Στο δεύτερο, παίζει σκανδαλιάρικα με τους αριθμούς χτίζοντας μια ιστορία με το δικό της μήνυμα για τον καθένα από αυτούς, και στο τρίτο συστήνει στα παιδιά τα ζώα του αγροκτήματος, «τραγουδώντας» με τους στίχους της τη χρησιμότητα ενός εκάστου και τις συνήθειές του.
Όλα τα βιβλία της Ράνιας Μπουμπουρή δείχνουν πόσο πολύ σκέφτηκε τις ανάγκες ενός παιδιού πριν τα γράψει, αλλά και με πόση αγάπη τού δείχνει τον κόσμο γύρω. Προσωπικά σας συστήνω να τα διαβάσετε όλα. Θα διασκεδάσετε με τα βιβλία της, θα μάθετε μέσα από αυτά ακόμη και εσείς τα μεγαλύτερα παιδιά, οι γονείς και οι παππούδες!
Τα περισσότερα βιβλία της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ. Σημαντικό ρόλο σε αυτά παίζει, βέβαια, και η επιλογή των εξαιρετικών εικονογράφων, οι οποίοι οπτικοποιούν τις ιστορίες της: Χρύσα Σπυρίδωνος, Μάρω Αλεξάνδρου, Αιμιλία Κονταίου, Νίκη Λεωνίδου, Βαγγέλης Ελευθερίου, Πωλίνα Παπανικολάου, Ζαμπίνε Στράουμπ, Σίσσυ Κυλερτζή, Φαίη Ρετηνιώτη, Γιώργος Πετρίδης. Όλα αυτά τα βιβλία, πέρα από τη χαρά της ανάγνωσης και την αξία των μηνυμάτων τους, προσφέρουν στα παιδιά και υψηλή αισθητική καλλιέργεια με τις εικόνες τους. Γιατί στα παιδιά οφείλουμε να προσφέρουμε ό,τι καλύτερο.
Σας ευχαριστώ.
[Η εισήγηση της βιβλιοκριτικού κ. Τούλας Ρεπαπή έγινε στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ευρυτάνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων με τις Εκδόσεις Ψυχογιός, τη Δευτέρα 3 Ιουνίου 2019, στην Αίθουσα της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών στην Αθήνα.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου