Σελίδες

Πέμπτη 20 Ιουλίου 2017

«Ένας χωρισμός» της Κέιτι Κιταμούρα

«Ένας χωρισμός» της Κέιτι Κιταμούρα, από τις Εκδόσεις Κέδρος (Μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός, Πρώτη έκδοση: Ιούνιος 2017) 
Η κριτικός λογοτεχνίας Κέιτι Κιταμούρα γεννήθηκε το 1979 στην Καλιφόρνια και έχει ιαπωνική καταγωγή. Το μυθιστόρημά της Ένας χωρισμός είναι το τέταρτο βιβλίο της· προηγήθηκαν τα μυθιστορήματα Gone to the Forest και The Longshot –και τα δύο στη βραχεία λίστα των λογοτεχνικών βραβείων New York Public Library’s Young Lions– και το βιβλίο Japanese forTravellers, όπου συγκεντρώνει τις εντυπώσεις που αποκόμισε μικρότερη ταξιδεύοντας στην Ιαπωνία. Το νέο μυθιστόρημά της, Ένας χωρισμός, το οποίο διαδραματίζεται στη Μάνη, έχει ήδη αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές και θα μεταφερθεί στον κινηματογράφο με πρωταγωνίστρια την Κάθριν Γουότερστον.   
Και πρόκειται, πράγματι, για ένα μυθιστόρημα εξαιρετικό. Σύμφωνα με την υπόθεση, μια νέα γυναίκα και ο άπιστος σύζυγός της συμφωνούν ότι ο γάμος τους έχει τελειώσει, αλλά αποφασίζουν να μην αποκαλύψουν στον κύκλο τους ότι βρίσκονται σε διάσταση. Ώσπου, λίγο καιρό αργότερα, κι ενώ εκείνη έχει προχωρήσει στη ζωή της, μαθαίνει ότι ο Κρίστοφερ, ο άνθρωπος που παραμένει τυπικά σύζυγός της, έχει εξαφανιστεί – είχε ταξιδέψει στον Γερολιμένα της Μάνης, κάνοντας έρευνα για τις μοιρολογίστρες της περιοχής, κι έκτοτε κανείς δεν είχε νέα του. Παρότι η ηρωίδα αμφιταλαντεύεται, αποφασίζει τελικά να ταξιδέψει στην Ελλάδα για να τον αναζητήσει. Κι εκεί οι εξελίξεις είναι πέρα για πέρα απρόβλεπτες… 
Είναι ένα μυθιστόρημα διεισδυτικό όχι μόνο στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, αλλά και στις κοινωνικές συνθήκες και συμβάσεις, όπως ο γάμος. «[…] η γοητεία αποτελείται από επιφάνειες – κάθε γοητευτικός άνθρωπος είναι και απατεώνας. […] Τι είναι τελικά μια σχέση παρά δύο άνθρωποι, και μεταξύ δύο ανθρώπων πάντοτε θα υπάρχει χώρος για εκπλήξεις και παρεξηγήσεις, για πράγματα που δεν εξηγούνται. Ίσως ένας άλλος τρόπος να το πει κανείς είναι ότι μεταξύ δύο ανθρώπων πάντοτε θα υπάρχει χώρος για αποτυχίες της φαντασίας» (σελ.47-48). Η πρωταγωνίστρια δεν φαίνεται απογοητευμένη από την αποτυχία του γάμου της, η τροπή όμως αυτή της έχει οξύνει την κρίση και πλέον παρατηρεί εξονυχιστικά τον κόσμο γύρω της, ίσως και με μάτι κυνικό: «Όλοι οι έρωτες απαιτούν ένα σκηνικό και ένα κοινό, ακόμη και –ή ίσως ιδιαίτερα– οι αυθεντικοί, ο έρωτας δεν είναι κάτι που περιμένει κανείς από τα ζευγάρια να το πλάσουν μόνα τους, εσύ και κάποιος άλλος, οι δυο σας μαζί, όχι μόνο μια φορά, αλλά ξανά και ξανά, η αγάπη γενικά ενισχύεται από το περιβάλλον της, τρέφεται από το βλέμμα των άλλων» (σελ.40). Προδομένη η ίδια χωρίς να έχει προδώσει, απορρίπτει χωρίς δεύτερη σκέψη κάθε είδους γελοιότητες, τους εκφραστές τους αλλά και όσους τις δέχονται ή τις υπομένουν: «Οι γυναίκες είναι σαν τις μαϊμούδες, δεν αφήνουν το ένα κλαδί πριν πιάσουν το άλλο» λέει κάποιος συνδαιτυμόνας για τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες περνούν από τη μια σχέση στην επόμενη, σάμπως η τακτική αυτή να είναι θέμα φύλου και όχι ανθρώπου (σελ.53). 
Η κριτική ματιά της πέφτει και στην επίδραση της τεχνολογίας όχι μόνο στην καθημερινότητα, αλλά και σε αυτή καθαυτή την ταυτότητα των ανθρώπων: «[…] ήταν φανερό ότι ένιωθαν άνετα μπροστά στον φακό. Φέρονταν σαν να ήταν επαγγελματίες, ήταν σημείο των καιρών στους οποίους ζούσαμε, οι άνθρωποι έπαιρναν συνεχώς φωτογραφίες του εαυτού τους, ό,τι κι αν έκαναν, όπου κι αν βρίσκονταν, όταν έτρωγαν το πρωινό τους, κάθονταν στη βροχή ή μπροστά στον καθρέφτη. Το αποτέλεσμα δεν ήταν μια νέα φυσικότητα ή αληθοφάνεια στις φωτογραφίες που πολλαπλασιάζονταν –στα τηλέφωνά μας, στους υπολογιστές και στο διαδίκτυο– αλλά μάλλον το αντίθετο: η τεχνητή φύση της φωτογραφίας είχε εισχωρήσει στην καθημερινή μας ζωή. Ποζάραμε συνεχώς, ακόμη και όταν δεν μας φωτογράφιζαν» (σελ.134-135). 
Είναι ένα βιβλίο βαθιά σαγηνευτικό, φράση τη φράση αποδεικνύει ότι είναι καρπός καλοδουλεμένης σκέψης, εκπληκτικό με την έννοια ότι προκαλεί θαυμασμό αλλά και μεγάλη έκπληξη με το απρόσμενο τέλος του. Θαυμάσια και η μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού. Ένα μυθιστόρημα που θα συντροφεύει τη σκέψη μας πολύ καιρό. 
Βρείτε το εδώ
Πηγή: 

Σάββατο 15 Ιουλίου 2017

Πρωτοποριακή κίνηση στο Καστρί Λουτρό: βιβλίο αντί για κινητό!

Κείμενο: Κώστας Γκιάστας. Αναδημοσίευση από το: http://www.eleftheria.gr/%CE%BB%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B1/item/168063-%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-wifi,-%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%B5%CE%AC%CE%BD-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1.html

ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΙ ΛΟΥΤΡΟ

Αντί για Wifi, δωρεάν βιβλία στην παραλία!

Δανειστική βιβλιοθήκη με 700 βιβλία ήδη ξεκίνησε και οι λουόμενοι μπορούν να τα δανειστούν μόνο με τον αριθμό τηλεφώνου τους

 Δημοσίευση: 11 Ιουλ 2017 
Αντί για Wifi, δωρεάν βιβλία στην παραλία!
Την ώρα που οι περισσότεροι προσπαθούν να βρουν δωρεάν Wifi για να χαζεύουν στα κοινωνικά δίκτυα ενώ λιάζονται στην ξαπλώστρα, μια παρέα ανθρώπων στα παράλια της Λάρισας αποφάσισε να επιλέξει ένα διαφορετικό δρόμο. Να τους δώσει βιβλία και μάλιστα δωρεάν.
Στο Καστρί Λουτρό ο Εξωραϊστικός Σύλλογος της περιοχής προχώρησε σε μια πρωτοποριακή για τα τοπικά δεδομένα κίνηση, η οποία ήδη δείχνει πως έχει μεγάλη ανταπόκριση.
«Βλέπαμε συνεχώς νέους αλλά και ηλικιωμένους να μένουν για μεγάλο διάστημα στην περιοχή και θέλαμε να βρούμε έναν τρόπο για να συμβάλλουμε κι εμείς στο να τους κρατήσουμε το ενδιαφέρον αλλά και να παραμείνει ζωντανή η σχέση τους με τον τοπικό σύλλογο».
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Γιώργος Σαπουντζής, ο ταμίας Κωνσταντίνος Σάββας που μιλάνε στην «Ε» όπως και όλα τα υπόλοιπα μέλη του ΔΣ συμφώνησαν πως έπρεπε να δημιουργήσουν μια δανειστική βιβλιοθήκη. Ζήτησαν τη βοήθεια του Δήμου Τεμπών και του αντίστοιχου πολιτιστικού συλλόγου και αμέσως βρήκαν συμπαράσταση. Το είπαν στους κατοίκους και είδαν πως η ιδέα τους είχε επιτυχία.
«Μέχρι στιγμής μαζέψαμε 700 βιβλία και στόχος μας είναι να φτάσουμε στα χίλια» σημειώνουν και οι δύο στην «Ε».
Ήδη το Σαββατοκύριακο μέσα από μια σειρά εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της βιβλιοθήκης, που ανεπίσημα ωστόσο έχει αρχίσει τη λειτουργία της και βρίσκεται στην πλατεία του Συλλόγου ή αλλιώς Πλατεία Ζαφείρη στο Καστρί Λουτρό.
Οι ενδιαφερόμενοι μέχρι και το τέλος του καλοκαιριού θα μπορούν από τις 10 το πρωί ως και τις 12 το μεσημέρι αλλά και από τις 6 το απόγευμα και για δύο ώρες να δανείζονται βιβλία όλων των ειδών. Λογοτεχνικά, μυθιστορήματα, εγκυκλοπαιδικά, επιστημονικά, ακόμα και ξενόγλωσσα. Ό,τι λαχταράει ο καθένας.
«Είναι γεγονός πως οι περισσότεροι στην παραλία ψάχνουν το ίντερνετ πλέον. Αυτό δεν είναι κακό» τονίζουν στην «Ε» τα μέλη του συλλόγου και υπογραμμίζουν πως «όμως το να ξοδεύουν τόσες ώρες κυρίως οι νέοι στην κοινωνική δικτύωση απλά και μόνο για να χαζεύουν είναι άδικο για τον χρόνο τους. Θα μπορούσαν να διαβάσουν ένα βιβλίο που δεν χρειάζεται να το πληρώσουν. Μπορούν να έρθουν σε εμάς και να τους το δώσουμε δωρεάν».
Όσον αφορά στο τι χρειάζεται για να δανειστεί κανείς ένα βιβλίο μας λένε «Τίποτα. Μόνο τον αριθμό του τηλεφώνου τους να μας δώσουν για να τους καλέσουμε αν περάσει μεγάλο χρονικό διάστημα και έχουν ξεχαστεί».
Για να δημιουργηθεί αυτή η βιβλιοθήκη βρέθηκαν δεκάδες άνθρωποι που δάνεισαν τα βιβλία που είχαν στο σπίτι και τα είχαν διαβάσει. Γι’ αυτό τον λόγο οι άνθρωποι του συλλόγου θα φτιάξουν μια πινακίδα με τα ονόματα όλων αυτών με σκοπό να μείνει εκεί για πάντα, σε ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης για την κίνησή τους, όπως τονίζουν οι κ. Σαπουντζής και Σάββας.

Πέμπτη 13 Ιουλίου 2017

"Ο μεταπολεμικός κόσμος της ελληνικής πεζογραφίας": 4ήμερο αφιέρωμα


Ο ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ

Άρης Αλεξάνδρου – Αλέξανδρος Κοτζιάς – Στρατής Τσίρκας – Αντρέας Φραγκιάς

Συνδιοργάνωση: Εκδόσεις Κέδρος – Εκδόσεις Γαβριηλίδης

Επιμέλεια αφιερώματος: Αλέξης Ζήρας

Διοργανώνοντας το αφιέρωμα στον μεταπολεμικό κόσμο της ελληνικής πεζογραφίας, αυτή τη φορά μαζί οι Εκδόσεις Κέδρος και οι Εκδόσεις Γαβριηλίδης αποσκοπούν στην ανασύνθεση εκείνης της εποχής μέσα στην οποία έζησαν και δημιούργησαν τέσσερις κορυφαίοι  πεζογράφοι. Η επιλογή των τιμωμένων δεν έγινε μόνο βάσει της λογοτεχνικής τους αξίας, αλλά και για να καταδειχτεί η ατμόσφαιρα της φιλικότητας και του διαλόγου ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετική ιδεολογική τοποθέτηση.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει ομιλίες, συζητήσεις, προβολή οπτικοακουστικού υλικού.

17-20 Ιουλίου, στις 8:30 μ.μ., στην αυλή του Art Bar Poems nCrimes των Εκδόσεων Γαβριηλίδης (Αγίας Ειρήνης 17, Μοναστηράκι, 50 μέτρα από τη στάση του μετρό).


Αλέξανδρος Κοτζιάς (17 Ιουλίου)
Θα μιλήσουν η Μαρία Ρώτα (πανεπιστημιακός), η Έλενα Χουζούρη (συγγραφέας-κριτικός) και ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (κριτικός). Θα προβληθεί ντοκιμαντέρ της Δέσποινας Καρβέλα για τον Αλέξανδρο Κοτζιά.

Άρης Αλεξάνδρου (18 Ιουλίου)
Θα μιλήσουν ο Δημήτρης Αγγελής (ποιητής-διευθυντής του περ. «Φρέαρ») και ο Φώτης Μακρής (σκηνοθέτης-ηθοποιός). Θα προβληθεί ντοκιμαντέρ για τον Άρη Αλεξάνδρου.

Αντρέας Φραγκιάς (19 Ιουλίου)
Θα μιλήσουν η Άντεια Φραντζή (ποιήτρια) και ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος (συγγραφέας). Θα προβληθεί ντοκιμαντέρ της Δέσποινας Καρβέλα για τον Αντρέα Φραγκιά.

Στρατής Τσίρκας (20 Ιουλίου)
Θα μιλήσουν η Χρύσα Προκοπάκη (κριτικός) και ο Αλέξης Ζήρας (κριτικός). Θα προβληθεί ντοκιμαντέρ για τον Στρατή Τσίρκα.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο Αλέξανδρος Κοτζιάς (Αθήνα 1926-Κέα 1992) διέκοψε τις σπουδές του στη Νομική για να ασχοληθεί με την κριτική βιβλίου, τις μεταφράσεις και το γράψιμο. Ως κριτικός συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Βήμα, Μεσημβρινή και Καθημερινή, όπου καθιέρωσε την εβδομαδιαία ολοσέλιδη «Φιλολογική Καθημερινή». Στα νεανικά του χρόνια υπήρξε μέλος της ΕΠΟΝ και αρχισυντάκτης του παράνομου περιοδικού «Μαθητική Φωνή», αλλά η οπτική άλλαξε όταν στα Δεκεμβριανά μια «συμμορία μεικτής πολιτικής σύνθεσης» λεηλάτησε και πυρπόλησε το πατρικό του. Σε ηλικία 27 χρόνων εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα «Πολιορκία» και ακολούθησαν  μυθιστορήματα (πάντα κοινωνικοπολιτικού προβληματισμού, με έντονο πάντως στοιχείο τα ηθικά χαρακτηριστικά των ηρώων), ιστορικά αφηγήματα, κριτική, θέατρο και μεταφράσεις. Κατά τη διάρκεια της χούντας υπέγραψε τη Δήλωση των 18 Συγγραφέων, συμμετείχε σε αντιδικτατορική οργάνωση και κλείστηκε στην απομόνωση, συμμετείχε στη δημοσίευση των 18 Κειμένων και στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού «Η Συνέχεια». Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Ο Άρης Αλεξάνδρου (Λένινγκραντ 1922-Παρίσι 1978) εγκατέλειψε τις σπουδές του στην ΑΣΟΕΕ και άρχισε να ασχολείται με μεταφράσεις. Στην Κατοχή με άλλους νέους (Αντρέας Φραγκιάς, Γεράσιμος Σταύρου, Χρήστος Θεοδωρόπουλος, Λεωνίδας Τζεφρώνης κ.ά.) δημιούργησαν αντιστασιακή ομάδα, στήνοντας ένα παράνομο τυπογραφείο. Οι ίδιοι προσχώρησαν αργότερα στην ανανεωμένη οργάνωση της κομμουνιστικής νεολαίας. Ο Αλεξάνδρου, πάντα πνεύμα ανεξάρτητο και στοχαστικό, αποχώρησε από την κομματική αριστερά και ποτέ δεν οργανώθηκε ξανά, χωρίς όμως να απομακρυνθεί από τις αξίες της ιδεολογίας της επαναστατικής Αριστεράς. Συνελήφθη από τους Άγγλους και κλείστηκε στο στρατόπεδο του Ελ Ντάμπα έως τον Απρίλιο του ’45. Το ’48, αρνούμενος να αποκηρύξει τα πιστεύω του, αν και δεν αναμείχθηκε στον εμφύλιο, συνελήφθη και κρατήθηκε στα στρατόπεδα Μούδρου, Μακρονήσου και Άη Στράτη ως το 1951. Ένα χρόνο αργότερα το Στρατοδικείο τον καταδικάζει ως ανυπότακτο και φυλακίζεται διαδοχικά στις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Γυάρου, από όπου απολύθηκε το 1958. Το 1959 παντρεύτηκε την ποιήτρια Καίτη Δρόσου και αποφάσισε να γίνει εκδότης, με μεγάλη οικονομική αποτυχία. Το 1967 αυτοεξορίστηκαν με την Καίτη στο Παρίσι, όπου έζησαν τον πρώτο καιρό δουλεύοντας χειρονακτικά: ο Αλεξάνδρου δούλεψε ως καθαριστής πεζοδρομίων, νυχτοφύλακας, χαρτοκόπτης, για να μπορέσει να διεισδύσει στα εκδοτικά και να δουλέψει ως συντάκτης του λεξικού Robert και αναγνώστης ρωσικής λογοτεχνίας. Μετά τη μεταπολίτευση δήλωσε επιτέλους στις γαλλικές αρχές «επάγγελμα: συγγραφέας». Η πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα έγινε με την ποιητική συλλογή «Ακόμα τούτη η Άνοιξη» (1946), ακολούθησαν κι άλλες ποιητικές συλλογές, πεζά (κυρίως το εξαιρετικό «Κιβώτιο»), δοκίμια και πολλές μεταφράσεις.

Ο Αντρέας Φραγκιάς (Αθήνα 1921-2002) εγκατέλειψε τις σπουδές του στην ΑΣΟΕΕ, για να ασχοληθεί με το γράψιμο. Το 1947 εξορίστηκε για αρκετούς μήνες στην Ικαρία. Το 1949 ξεκίνησε τη στρατιωτική του θητεία στην Κόρινθο και τελικά κατέληξε εξόριστος στη Μακρόνησο. Από το 1945 δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα Ελεύθερη Ελλάδα. Αργότερα συνεργάστηκε και με άλλες εφημερίδες και περιοδικά. Στα γράμματα εμφανίστηκε με το μυθιστόρημα «Άνθρωποι και σπίτια» το 1955. Έγραψε άλλα τέσσερα μυθιστορήματα. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά, ρουμανικά, ουγγρικά, ρωσικά και γαλλικά.

Ο Στρατής Τσίρκας (πραγματικό όνομα Γιάννης Χατζηανδρέας, Κάιρο 1911-Αθήνα 1980) σπούδασε. Το 1939 ανέλαβε διευθυντής του βυρσοδεψείου του Μικέ Χαλκούση στην Αλεξάνδρεια και παρέμεινε έως το 1963, όταν η αιγυπτιακή κυβέρνηση εθνοποίησε το εργοστάσιο και ο Τσίρκας με τη σύζυγό του αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν στην Αθήνα. Η συμμετοχή του σε λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής είναι σημαντική. Δημοσιεύει ποιήματα, άρθρα και κριτικές. Γνωρίζει τον Καβάφη, για τον οποίο γράφει την περίφημη μελέτη «Ο Καβάφης και η εποχή του», αλλά και τον Γιώργο Σεφέρη (Σεφεριάδη τότε), με τον οποίο δουλεύουν στον Ελληνικό Απελευθερωτικό Σύνδεσμο, μαζί με την Ευγενία Παλαιολόγου (Πετρώνδα). Έγραψε μυθιστορήματα, ποιήματα, δοκίμια και μελέτες, επίσης ασχολήθηκε με μεταφράσεις.

«Γίνε πράκτορας του πλανήτη» της Ελένης Ανδρεάδη

«Γίνε πράκτορας του πλανήτη» της Ελένης Ανδρεάδη, από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο 
(Εικονογράφηση: Στέφανος Κολτσιδόπουλος, Πρώτη έκδοση: Σεπτέμβριος 2014), 
«Γίνε πράκτορας του πλανήτη: Η εκδίκηση του Πουφ» (Πρώτη έκδοση: Μάιος 2016), 
«Γίνε πράκτορας του πλανήτη: Τα τέρατα των ωκεανών» (Πρώτη έκδοση: Ιούνιος 2017)


Η Ελένη Ανδρεάδη σπούδασε Περιβαλλοντική Πολιτική και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ κι έχει εργαστεί ως στρατηγικός και περιβαλλοντικός σύμβουλος στην Ελλάδα, την Αμερική, την Αγγλία και τη Γερμανία για εταιρείες, οργανισμούς και δημόσιες υπηρεσίες (Ford Motor Company, Accenture, BBC, Υπουργείο Εσωτερικών της Βρετανίας). Δουλεύοντας ως περιβαλλοντικός σύμβουλος σ’ ένα αμερικανικό ντοκιμαντέρ, ταξίδεψε στην Ινδία, όπου συνάντησε παιδιά που κατάφεραν να απαγορεύσουν τη χρήση της πλαστικής σακούλας στο χωριό τους, κι έτσι πείστηκε ότι τα παιδιά έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο. Πλέον ζει στην Ελλάδα, όπου το 2009 ίδρυσε τη ΜΚΟ Πράκτορες του Πλανήτη, με αντικείμενο τη βιωματική εκπαίδευση και δράση παιδιών για την αειφόρο ανάπτυξη – το πρόγραμμα υλοποιείται σε δημόσια και ιδιωτικά δημοτικά σχολεία σε όλη τη χώρα. Το 2013, οι Πράκτορες του Πλανήτη βραβεύτηκαν από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων ως ένα από τα 100 πιο καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα. 
Στο πλαίσιο αυτής της πλούσιας δράσης της Ανδρεάδη εντάσσονται τα τρία –μέχρι στιγμής– βιβλία της σειράς «Γίνε πράκτορας του πλανήτη», που έχουν γνωρίσει σημαντικές διακρίσεις: Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για το πρώτο βιβλίο της σειράς, επικείμενη μετάφραση και κυκλοφορία τους στην Κίνα, στην Αίγυπτο και σε όλο τον αραβόφωνο κόσμο. Και είναι, πράγματι, τρία βιβλία εξαιρετικά – ως σύνολο, αλλά και μεμονωμένα το καθένα. 
Στο πρώτο μέρος της σειράς, ο αναγνώστης μπαίνει στο παιχνίδι από την πρώτη σελίδα και καλείται να γίνει πράκτορας της Περιβαλλοντοπόλ, με αποστολή του να σώσει τη Γη από την πραγματική και διογκούμενη οικολογική καταστροφή. Συνεργάτες του αναγνώστη είναι τέσσερις άλλοι πράκτορες του πλανήτη: η Ανίτα από το Μπαγκλαντές, με ειδικότητα στην ενέργεια, η οποία μας ενημερώνει για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την καταπολέμησή του με απλές μεθόδους, ο Ιάσονας από την Ελλάδα, με ειδικότητα στο νερό, ο οποίος μας ενημερώνει για τον κύκλο του νερού και την κατασπατάλησή του, ο Μπεν από την Αμερική, με ειδικότητα στα σκουπίδια, ο οποίος μας ενημερώνει για το τρίπτυχο της αντιμετώπισης του εκτεταμένου αυτού προβλήματος –μείωση της κατανάλωσης, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση– και, τέλος, η Μαρί-Λουίζ από τη Γαλλία, με ειδικότητα στην κομποστοποίηση, η οποία μας ενημερώνει για τη μεγάλη ανακούφιση που προσφέρει στο περιβάλλον η απλή αυτή διαδικασία. 
Σε 120 σελίδες, λοιπόν, γραμμένες με τρόπο σπιρτόζικο και διασκεδαστικό, ο αναγνώστης βλέπει συγκεντρωμένα ορισμένα αδιανόητα επιστημονικά στοιχεία για τους όλο και αυξανόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας –λ.χ. η Σουπάρα, η τεράστια σούπα που είναι φτιαγμένη από πλαστικά απορρίμματα και πλέει στον Ειρηνικό Ωκεανό, έχει 10 φορές το μέγεθος της Ελλάδας!– αλλά και τους απλούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να βοηθήσει ο καθένας από μας. Είναι δηλαδή ένα βιβλίο όχι απλώς διδακτικό, αλλά διαφωτιστικό για μικρούς και μεγάλους αναγνώστες. 
Στο δεύτερο και στο τρίτο βιβλίο της σειράς, ο αναγνώστης είναι πια μέλος της ομάδας των πρακτόρων και συμμετέχει ενεργά σε δύο συναρπαστικές περιπέτειες: στην Εκδίκηση του Πουφ θα πρέπει να ανακαλύψει τα τρία υπερόπλα που μπορούν να σώσουν τον πλανήτη, στα Τέρατα των ωκεανών να ανακαλύψει στη θάλασσα τα τέσσερα τέρατα που απειλούν να τον καταστρέψουν. 
Πολλά βιβλία έχουν γραφτεί για την οικολογική ευαισθητοποίηση των παιδιών, εδώ όμως έχουμε τρία βιβλία που αφυπνίζουν πραγματικά τον αναγνώστη και τον παρακινούν να αναλάβει δράση από την αμέσως επόμενη στιγμή. Η μοντέρνα και σπιρτόζικη εικονογράφηση του Στέφανου Κολτσιδόπουλου όχι μόνο υπηρετεί πιστά το πνεύμα της συγγραφής, αλλά και παραδίδει στον αναγνώστη ήρωες που εντυπώνονται στη μνήμη και εξάπτουν τη φαντασία του. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στη γραφιστική σύλληψη της Ουρανίας Λυμπεροπούλου, που συμβάλλει με τη δική της έμπνευση και το μεράκι της σε ένα αποτέλεσμα ιδανικό. 
Το τέλος κάθε βιβλίου της σειράς «Γίνε πράκτορας του πλανήτη» είναι η αρχή της καθημερινής νίκης του αναγνώστη στον πόλεμο για τη σωτηρία της Γης. Διαβάστε τα επειγόντως μαζί με τα παιδιά σας, δωρίστε τα στα παιδιά του περιβάλλοντός σας! Δεν έχουμε στιγμή για χάσιμο! 
Βρείτε τα εδώ 
και εδώ

Τετάρτη 12 Ιουλίου 2017

Επιστολή-παρέμβαση του ΣΕΑΒ στον Πρωθυπουργό για τα συγγραφικά-εκδοτικά πνευματικά δικαιώματα

UpdateΕΠΙΣΤΟΛΗ ΦΟΡΕΩΝ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΣΕΑΒ

Δεν προκαλεί έκπληξη η επιστολή που στάλθηκε στον πρωθυπουργό και υπογράφεται από την πρόεδρο του Συνδέσμου Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, τον διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης, την πρόεδρο των Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης και τον πρόεδρο του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών. Η νοοτροπία είναι γνωστή: το βιβλίο, το περιοδικό ή η εφημερίδα θεωρούνται από τους συντάκτες της λίγο πολύ αυτόνομα αντικείμενα. Δεν είναι προϊόντα πνευματικής εργασίας που η εκμετάλλευσή της συνεπάγεται ότι πρέπει να αμείβεται, όπως άλλωστε  κάθε μορφή εργασίας.

Σύμφωνα με την αντίληψη αυτή ό,τι αναπαράγεται είναι σαν να μην έχει καν παραχθεί. Δεν ανήκει σ’ εκείνον που το έχει παραγάγει αλλά σ’ αυτόν που το χρησιμοποιεί. Τουτέστιν ο καθηγητής που διδάσκει ένα κείμενο πρέπει – και σωστά – να αμείβεται αλλά εκείνος που έχει παραγάγει το πρωτογενές υλικό δεν πρέπει να διεκδικεί το παραμικρό για το έργο που έχει προσφέρει.

Είναι μια αντίληψη πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα και για τα ισχύοντα στην πλειονότητα των χωρών παγκοσμίως. Ο συγγραφέας σύμφωνα με την αντίληψη αυτή δεν έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει αμοιβή από το προϊόν της εργασίας του, που συνιστά περιουσιακό του στοιχείο, και ο εκδότης του δεν θα πρέπει να αποζημιώνεται για την απώλεια των πωλήσεων που συνεπάγεται η αναπαραγωγή ενός κειμένου ή βιβλίου, για την παραγωγή του οποίου έχει καταβάλει ένα σεβαστό ποσόν.

Προκαλεί όμως έκπληξη το γεγονός ότι οι συντάκτες της επιστολής αγνοούν πως τα πνευματικά δικαιώματα συνιστούν μείζον πολιτιστικό και κοινωνικό αγαθό, ότι προστατεύονται από τη Συνθήκη της Βέρνης που την έχει υπογράψει και η Ελλάδα, ότι είναι το κύριο όπλο στον αγώνα για την καταπολέμηση της πειρατείας κι ότι διασφαλίζουν όχι μόνο το υλικό αλλά και το ηθικό δικαίωμα του δημιουργού, δηλαδή το δικαίωμα της ταυτότητας και της πατρότητας του έργου, αυτό που διεθνώς αποκαλείται copyright. Και τα πνευματικά δικαιώματα δεν αφορούν μόνο την παραγωγή αλλά και την αναπαραγωγή των έργων.

Στην επιστολή αναφέρονται και κάποια νούμερα, όπως λ.χ. τα ποσά που δαπάνησε η Πολιτεία για την αγορά βιβλίων – για να αποδειχθεί άραγε τι; Ότι οι βιβλιοθήκες της χώρας μας δαπανούν τεράστια ποσά εν μέσω κρίσης; Οι συντάκτες της επιστολής γνωρίζουν άραγε τα ποσά που δαπανούν στην Ευρώπη χώρες με χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα; Και τι σχέση έχει αυτό με τον δανεισμό και την αναπαραγωγή;  

Διδασκαλία χωρίς αντικείμενο διδασκαλίας δεν υπάρχει φυσικά. Κατά ποια λογική λοιπόν θα πρέπει να πληρώνεται ο διδάσκων ή ο βιβλιοθηκονόμος και όχι αυτός που του προσφέρει το υλικό της εργασίας του; Ή μήπως το υλικό αυτό περιορίζεται στο αντικείμενο και όχι στο περιεχόμενο; Τι είναι δηλαδή ο συγγραφέας ενός βιβλίου; Ένα όνομα απλώς ή ένα βιογραφικό σημείωμα;

Κανείς δεν αρνείται τις εξαιρέσεις που συνεπάγεται για τα πνευματικά δικαιώματα το διδακτικό έργο. Αυτό όμως αφορά τη διδασκαλία και όχι την αναπαραγωγή. Οι συντάκτες της επιστολής λένε επ’ αυτού πράγματα παντελώς ανυπόστατα, όπως για παράδειγμα ότι θέλουν να διδάσκουν, να ερευνούν και να εξετάζουν τους φοιτητές τους χωρίς να φοβούνται τις μηνύσεις των εκδοτών, λες και οι εκδότες τους εμποδίζουν να τα κάνουν όλα αυτά. Και βέβαια κανείς δεν τους απειλεί με μηνύσεις. Αγγίζει τα όρια της συκοφαντίας αφού ποτέ συγγραφέας ή εκδότης ή οργανισμός που τους εκπροσωπεί δεν στράφηκε δικαστικά κατά βιβλιοθήκης.

Αντιθέτως ο ΟΣΔΕΛ που διαχειρίζεται τα δικαιώματα συγγραφέων και εκδοτών έχει στείλει δεκάδες προσκλήσεις προς τον ΣΕΑΒ, προς την Ένωση Βιβλιοθηκονόμων, προς την Εθνική Βιβλιοθήκη, προς το Υπουργείο Παιδείας ζητώντας διάλογο για την επίλυση των θεμάτων, χωρίς ποτέ να υπάρξει ουσιαστική ανταπόκριση.

Αυτό που ζητούμε είναι να σέβονται οι πάντες τους νόμους και οι νόμοι να είναι δίκαιοι για όλους. Κι όπως προστατεύεται και αμείβεται η διδασκαλία έτσι να προστατεύονται και να αμείβονται οι δημιουργοί (συγγραφείς) και όσοι επενδύουν στο δημιούργημα (εκδότες).

Γνωρίζουν βεβαίως οι συντάκτες της επιστολής ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια παραβιάζουν επί χρόνια κατάφωρα τους νόμους της Πολιτείας αρνούμενα να προχωρήσουν στις αυτονόητες αδειοδοτήσεις και τα προβλεπόμενα από τον νόμο ποσά. Τώρα ζητούν να αλλάξει ένας νόμος που τα πανεπιστήμια ουδέποτε τήρησαν. Αυτό κι αν είναι πρωτοτυπία.

Λένε οι συντάκτες ότι θέλουν να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να «κάνουν τη δουλειά τους χωρίς να αναρωτιούνται συνεχώς αν αυτό είναι νόμιμο ή όχι». Δεν τους απασχολεί καν το μείζον θέμα της πειρατείας που οργιάζει στο Διαδίκτυο, του σφετερισμού της πνευματικής ιδιοκτησίας και της λογοκλοπής που έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας.

Θέλουν οι υπογράφοντες «να συνεχίσουν να παράγουν γνώση». Κανείς σώφρων άνθρωπος θα είχε αντίρρηση φυσικά. Αυτό όμως που θεωρούν – και σωστά – ως γνώση προϋποθέτει τη γνώση που έχουν δημιουργήσει και κάποιοι άλλοι, την αμοιβή της οποίας οι συντάκτες της επιστολής θεωρούν εμπόδιο στο έργο τους.

Αναρωτιόμαστε σε τι τους αφορά το θέμα της αμοιβής από την αναπαραγωγή ή τον δημόσιο δανεισμό και για ποιον λόγο παρεμβαίνουν. Ως γνωστόν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι κρατικά, όπως και η μεγάλη πλειονότητα των βιβλιοθηκών. Επομένως είναι ζήτημα της Πολιτείας το θέμα των σχετικών αμοιβών. Οι ίδιοι αμείβονται για το έργο που προσφέρουν. Δεν μπορούν όμως να ζητούν να μην αμείβονται όσοι άλλοι δημιουργούν και παράγουν ένα έργο που εκείνοι αναπαράγουν, για οιονδήποτε λόγο και με οποιοδήποτε πρόσχημα.

Θυμίζουμε στους συντάκτες της παραπάνω επιστολής πως δύο είναι κυριότεροι πυλώνες του πολιτισμού: το κτίσμα και το κείμενο. Και το κείμενο έχει πατρότητα και ταυτότητα – άρα και όλα τα δικαιώματα, ηθικά και υλικά που προκύπτουν από αυτό. Αυτά θα έπρεπε να θεωρούνται αυτονόητα σε κάθε πολιτισμένη – και ιδιαίτερα ευρωπαϊκή – χώρα.  

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Οι συγγραφείς και εκδότες απευθύνουμε έκκληση και σας ζητάμε το στοιχειώδες και αυτονόητο: Να μην προχωρήσει η Κυβέρνησή σας σε αιφνιδιαστική νομοθέτηση καταστρεπτικών για τον κλάδο του Βιβλίου διατάξεων, χωρίς προηγουμένως να μας δοθεί η δυνατότητα να διατυπώσουμε καν τις απόψεις μας, χωρίς καμία διαβούλευση, αντιθέτως να μεσολαβήσετε για να γίνει ουσιαστικός διάλογος για την βέλτιστη επίλυση των κρίσιμων θεμάτων.

Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝ.ΕΛ.ΒΙ) info@enelvi.gr
Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων info@eeths.gr
Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (Ε.Ε.Λ) eel@otenet.gr
Εταιρεία Συγγραφέων  info@authors.gr
Κύκλος Ποιητών info@poetscircle.gr
Σύλλογος Ελληνικού Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ) seebi.gr@gmail.com
Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (Σ.Ε.Β.Α.) info@seva.gr
Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β) books@sekb.gr   

Πηγή: www.osdel.gr


Θεσσαλονίκη, 11 Ιουλίου 2017 

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

Η επιστολή μας υπογράφεται από το Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (ΣΕΑΒ), την Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ), το Γενικό Συμβούλιο Βιβλιοθηκών (ΓΣΒ), την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (ΕΒΕ) και προσυπογράφεται από το σύνολο σχεδόν των ακαδημαϊκών δασκάλων και φοιτητών της χώρας.

Ταυτόχρονα, πιστεύουμε ότι μιλάμε εξ ονόματος όλης της νέας γενιάς των δημιουργών που έχουν ανάγκη να έχουν πρόσβαση στη γνώση μέσα από τις νέες τεχνολογίες, νόμιμα και με σεβασμό στα δικαιώματα των δικαιούχων και των δημιουργών. 

Σε πείσμα μιας κρίσης που πλησιάζει σε διάρκεια τη δεκαετία, οι Έλληνες ακαδημαϊκοί συνεχίζουν να βρίσκονται στην κορυφή της ερευνητικής παραγωγής στην Ευρώπη. Κι αυτό ενώ η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων έχει μειωθεί σημαντικά κι ενώ τα χρήματα που δίδονται για τη λειτουργία των ελληνικών ακαδημαϊκών και δημοσίων βιβλιοθηκών βαίνουν διαρκώς μειούμενα. 

Στη δύσκολη αυτή συγκυρία, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και οι δημόσιες βιβλιοθήκες στηρίζουν την εκδοτική δραστηριότητα στην Ελλάδα, όντας οι μεγαλύτεροι αγοραστές βιβλίων και περιοδικών στη χώρα. Μόνο τα χρόνια της κρίσης, από το 2010 που έχουμε στοιχεία και μέχρι σήμερα, οι βιβλιοθήκες και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα έχουν πληρώσει 104 εκατομμύρια σε περιοδικά και 370 εκατομμύρια σε βιβλία. 

Αλλά αυτό δε φαίνεται να είναι αρκετό για τους εκδότες. 

Εκμεταλλευόμενοι το κενό στην εθνική μας νομοθεσία, που δεν έκανε μέχρι τώρα χρήση της δυνατότητας που παρέχει ο κοινοτικός νομοθέτης να εισαχθούν εξαιρέσεις από τα δικαιώματα της αναπαραγωγής και του δημόσιου δανεισμού, οι εκδότες έχουν στραφεί επανειλημμένως –αν και ανεπιτυχώς- κατά των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών διεκδικώντας εξωφρενικά ποσά και δημιουργώντας ένα κλίμα φόβου για τους ακαδημαϊκούς και τους φοιτητές. 

Κι όμως, ο κοινοτικός νομοθέτης με το αρ. 5 της Οδηγίας 2001/29/ΕΚ και το αρ. 6 της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ επιτρέπει ρητώς στον Έλληνα νομοθέτη να εξαιρέσει την ακαδημαϊκή έρευνα, διδασκαλία και εξεταστική διαδικασία από την καταβολή αμοιβών στους δικαιούχους, εφόσον τηρούνται οι αυστηρές προϋποθέσεις προστασία των δικαιούχων που ήδη περιγράφονται στο αρ. 21 του Ν. 2121/1993. Η διάταξη του άρ.6(3) της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ προβλέφθηκε εν είδει συμβιβαστικής επιλογής μεταξύ αντικρουόμενων συμφερόντων, αλλά και χάριν ενίσχυσης της ρύθμισης περί δημόσιου δανεισμού με νομοθετική πρόβλεψη που επιτρέπει την υλοποίησή της. 

Με την προτεινόμενη στις παρ. 3 και 4 του αρ. 55 ρύθμιση του σχεδίου νόμου για την πνευματική ιδιοκτησία της Υπουργού Πολιτισμού, προτείνεται μια ρύθμιση που δίνει σαφή και ξεκάθαρη λύση στο πρόβλημα του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου και η οποία βρίσκει σε απόλυτη συμφωνία τόσο τον ακαδημαϊκό κόσμο όσο και τον κόσμο των δημοσίων και δημοτικών βιβλιοθηκών της χώρας. 

Με τη ρύθμιση αυτή καθίσταται, επιτέλους, εφικτό να πραγματοποιούμε τη διδασκαλία και την έρευνα με τους ίδιους όρους στο φυσικό και στο ψηφιακό/διαδικτυακό περιβάλλον. Επιπλέον, διασφαλίζεται η εξαίρεση των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών από το δυσβάσταχτο κόστος της αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό. Πρόκειται για αμοιβή από την οποία, δικαίως, ο κοινοτικός νομοθέτης επιτρέπει στον εθνικό νομοθέτη να εισάγει εξαιρέσεις γνωρίζοντας ότι διαφορετικά θα επερχόταν η εξόντωση της διδακτικής και ερευνητικής δραστηριότητας. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ρύθμιση που προτείνει η Υπουργός Πολιτισμού δεν είναι μονόπλευρη, αλλά πλήρως ισορροπημένη: Διασφαλίζει πλήρως τα δικαιώματα των δικαιούχων και των δημιουργών διατηρώντας το αυστηρότατο τεστ των τριών σταδίων, όπως αυτό προβλέπεται στο αρ. 28Γ του Ν. 2121/ 1993 και επαναλαμβάνεται στην προτεινόμενη παρ. 3 του αρ. 55 του σχεδίου νόμου για τα πνευματικά δικαιώματα. 

Ωστόσο, ακόμη κι αυτή η ρύθμιση δεν είναι αρκετή. Παρά τις καλές προθέσεις της Υπουργού Πολιτισμού, οι ρυθμίσεις που αφορούν στις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Θα πρέπει και αυτές οι βιβλιοθήκες, οι οποίες επιτελούν σημαντικό ενισχυτικό ρόλο σε επίπεδο Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης, λόγω της έλλειψης σχολικών βιβλιοθηκών, να εξαιρεθούν ρητώς από την καταβολή αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό, διαφορετικά θα πρέπει να θεωρείτε σίγουρο ότι θα οδηγηθούν σε αφανισμό. 

Οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) ορίζουν ότι η έννοια του «δανεισμού» δεν πρέπει να περιορίζεται στα όσα ενδέχεται να είχε κατά νου ο νομοθέτης κατά τον χρόνο της αρχικής θεσπίσεως της Οδηγίας 92/100/ΕΟΚ, αλλά μάλλον πρέπει να γίνεται κατά τρόπο που να λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις της τεχνολογίας και της αγοράς που μεσολάβησαν έκτοτε και ότι η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων πρέπει να προσαρμόζεται στις νέες οικονομικές εξελίξεις, όπως για παράδειγμα οι νέες μορφές εκμετάλλευσης. Την πρόσφατη νομολογία του ΔΕΕ αποσιωπούν επιμελώς αυτοί που δεν θέλουν τον «δανεισμό» έργων πνευματικής ιδιοκτησίας, ή που θέλουν μεν αυτόν, αλλά με όρους τέτοιους, ώστε στην ουσία να μην είναι βιώσιμος για τις δημόσιες υποχρηματοδοτούμενες, πλέον, βιβλιοθήκες. 

Γιατί δεν χρησιμοποιούμε τις δυνατότητες που το ίδιο το κοινοτικό κεκτημένο και το Σύνταγμά μας μάς δίνουν; Γιατί εισάγουμε διαρκώς κόστη που δεν θα μπορέσει ποτέ το δημόσιο να καλύψει και που τελικά θα καταλήξουν είτε στο κλείσιμο των δημοτικών βιβλιοθηκών, είτε στην ημι-παράνομη λειτουργία τους, μια μορφή κρυφού σχολείου του 21ου αιώνα; 

Με την επιστολή μας αυτή σας ζητούμε να ενισχύσετε την Υπουργό Πολιτισμού στη γενναία απόφασή της να προστατέψει την ακαδημαϊκή γνώση και να μην ενδώσετε σε οποιαδήποτε απειλή από οπουδήποτε κι αν αυτή έρχεται. 

Θέλουμε να μπορούμε να διδάσκουμε, να ερευνούμε και να εξετάζουμε τους φοιτητές μας χωρίς να φοβόμαστε τις μηνύσεις των εκδοτών. 

Θέλουμε να μπορούμε να χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο για να κάνουμε τη δουλειά μας χωρίς να αναρωτιόμαστε διαρκώς εάν είναι νόμιμο ή όχι αυτό που κάνουμε. 

Θέλουμε να συνεχίσουμε να παράγουμε γνώση, να δημιουργούμε και να παράγουμε αξία για τους συγγραφείς, για τα ακαδημαϊκά ιδρύματα, για τους εκδότες και για την κοινωνία. 

Η επιλογή είναι ξεκάθαρη και την έχετε σχεδόν κάνει. Μην αφήσετε τις ακραίες φωνές να στραγγαλίσουν την πρόσβαση στη γνώση και μαζί το μέλλον αυτής της χώρας.  

Η Πρόεδρος του ΣΕΑΒ, κα. Θεοδώρα Ιωαννίδου, καθηγήτρια ΑΠΘ. 

Ο Διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης, Δρ. Φίλιππος Τσιμπόγλου. 

Η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων& Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΕΕΒΕΠ), κα. Χριστίνα Κυριακοπούλου. 

Ο Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών, Δρ. Μιχάλης Σφακάκης. 

Τα Ιδρύματα - μέλη του ΣΕΑΒ: 
 Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 
 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 
 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο 
 Ανοικτό Πανεπιστήμιο 
 Πανεπιστήμιο Πατρών 
 Πανεπιστήμιο Κρήτης 
 Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 
 Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 
 Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 
 Πανεπιστήμιο Αιγαίου 
 Πανεπιστήμιο Πειραιώς 
 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 
 Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 
 Γεωπονικό Πανεπιστήμιο 
 Πάντειο Πανεπιστήμιο 
 Πολυτεχνείο Κρήτης 
 Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο 
 Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 
 Ιόνιο Πανεπιστήμιο 
 Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας 
 Διεθνές Πανεπιστήμιο 
 Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών 
 Τ.Ε.Ι. Αθηνών 
 Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης 
 Τ.Ε.Ι. Πειραιά 
 Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας 
 Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας 
 Τ.Ε.Ι. Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης 
 Τ.Ε.Ι. Δυτικής Ελλάδας 
 Τ.Ε.Ι. Κρήτης 
 Τ.Ε.Ι. Στερεάς Ελλάδας 
 Τ.Ε.Ι. Ηπείρου 
 Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας 
 Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου 
 Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων 
 Εθνική Βιβλιοθήκη 
 Ακαδημία Αθηνών 
 ΑΣΠΑΙΤΕ

Ανοιχτή επιστολή-διαμαρτυρία προς τον Πρωθυπουργό για τα συγγραφικά-εκδοτικά πνευματικά δικαιώματα

Νέα ενημέρωση από τον ΟΣΔΕΛ, 13/07/2017:

Αγαπητά μέλη,

Χθες, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης στα πλαίσια της επιτροπής μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής έγινε πολύωρη συζήτηση μεταξύ εκπροσώπων του ΟΣΔΕΛ και της ΕΝ.ΕΛ.ΒΙ για λογαριασμό των συγγραφέων και εκδοτών και εκπροσώπων του ΣΕΑΒ, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων. Πολύ σύντομα διαπιστώσαμε ότι η ένταση που δημιουργήθηκε οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό σε παρανοήσεις και την απουσία διαλόγου, υπήρχε καλή πίστη από όλες τις πλευρές και μετριοπαθείς – όχι ακραίες – απόψεις. Επισημαίνουμε τη θετική διαμεσολάβηση του βουλευτή Νίκου Ξυδάκη.

Μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο του χρόνου καταλήξαμε στα εξής:

Σχετικά με την εξαίρεση για την εκπαίδευση (άρθρο 55 παρ.3) συμφωνήσαμε να αφαιρεθεί η παρουσίαση στο κοινό, δηλαδή η ψηφιακή διανομή αποσπασμάτων έργων στο διαδίκτυο, η οποία θα ήταν καταστροφική για τον χώρο του βιβλίου πλήττοντας όλους τους εμπλεκόμενους. Επίσης αφαιρέθηκε και η επιστημονική έρευνα από το αντικείμενο της εξαίρεσης και προστέθηκε ότι αντικείμενο της εξαίρεσης είναι η αναπαραγωγή χάριν παραδείγματος για τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις.

Σχετικά με το δημόσιο δανεισμό συμφωνήσαμε η παρ. 4 να παραμείνει ως έχει αλλά να συντμηθεί ο χρόνος έκδοσης του ΠΔ από ένα έτος σε έξι μήνες. Διατηρούμε τις σοβαρές επιφυλάξεις μας για τη νομιμότητα της αναδρομικής κατάργησης του δικαιώματος (αντισυνταγματική) καθώς και της εξαίρεσης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών από κάθε δικαίωμα αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό.

Τέλος συμφωνήσαμε να υπάρχει διάλογος και συνεργασία τόσο για τη διαμόρφωση του συστήματος αμοιβής που θα αποτελέσει το περιεχόμενο του ΠΔ όσο και για την επεξεργασία της εξαίρεσης για την εκπαίδευση σύμφωνα με όσα προβλέπει και το σχέδιο οδηγίας της ΕΕ.

Πριν από λίγο ανήγγειλε η Υπουργός στην Βουλή ότι αποσύρει τελείως την παρ.3 του άρθρου 55 και παραμένει η παρ.4 του ιδίου άρθρου. Ακόμα δεν είναι βέβαιο αν το ΠΔ θα εκδοθεί σε ένα έτος ή έξι μήνες.

Ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους σας που συμβάλατε στην ανάδειξη των προβλημάτων που δημιουργούσαν οι συγκεκριμένες διατάξεις και βοηθήσατε στην επίτευξη του παραπάνω αποτελέσματος.
 
Για τον ΟΣΔΕΛ

Αντώνης Καρατζάς, Πρόεδρος ΔΣ                                                                                              Γιωργανδρέας Ζάννος, Διευθυντής                                                                                       
                                     


Αθήνα, 9 Ιουλίου 2017 
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ, 


Τα σωματεία που υπογράφουν το παρόν ψήφισμα εκπροσωπούν σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων συγγραφέων, δημοσιογράφων και εκδοτών. 

Καταγγέλλουμε με τον πιο έντονο τρόπο την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία εντελώς αιφνιδιαστικά σκοπεύει να καταργήσει πνευματικά δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών, με δύο διατάξεις που προσέθεσε εκτάκτως, και χωρίς την προηγούμενη υποχρεωτική διαβούλευση, στο νομοσχέδιο για τη συλλογική διαχείριση που μόλις προχθές την Παρασκευή 7-7-17 κατέθεσε στη Βουλή και προγραμματίζεται να ψηφισθεί με επείγουσα διαδικασία μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα.

α) Συγκεκριμένα, με την διάταξη του άρθρου 55 παρ.3 η Υπουργός Πολιτισμού επιτρέπει στα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αναπαράγουν και διανέμουν ψηφιακά μέσω του διαδικτύου αποσπάσματα έργων και άρθρα εφημερίδων και περιοδικών ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΜΟΙΒΗ! Η διάταξη αυτή είναι αντίθετη με την κοινοτική οδηγία 2001/29 που επιτρέπει σχετική εξαίρεση μόνον χάριν παραδείγματος κατά τη διδασκαλία ή τις εξετάσεις (η διάταξη της Υπουργού αφορά εν γένει τη διδασκαλία, συμπεριλαμβάνοντας και εκπαιδευτικά συγγράμματα ή επιστημονικά βιβλία) ενώ η διεθνής πρακτική είναι η σχετική εξαίρεση να συνοδεύεται και με την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στους συγγραφείς και εκδότες. 

Με την εξαίρεση αυτή της Υπουργού καταργούνται σε μία μέρα οι – λίγες - συμβάσεις που έχει συνάψει ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης ‘Έργων του λόγου με εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι οποίες αποφέρουν όμως εύλογη και δίκαιη αμοιβή στους Έλληνες δημιουργούς και εκδότες και «απαλλάσσεται» χωρίς νόμιμο λόγο, η πλειονότητα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων από την υφιστάμενη διεθνώς υποχρέωση να καταβάλλουν αμοιβή στους συγγραφείς και εκδότες για τη χρήση των έργων τους. Διεθνώς η κύρια πηγή των εσόδων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης συγγραφέων και εκδοτών προέρχεται από το χώρο της εκπαίδευσης διότι εκεί γίνεται και η πιο εκτεταμένη χρήση των έργων τους για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών. Πώς περιμένει η Υπουργός να ζήσουν οι συγγραφείς και οι δημοσιογράφοι και να χρηματοδοτηθεί η παραγωγή εκπαιδευτικών και επιστημονικών συγγραμμάτων εάν δεν εισπράττεται αμοιβή για τη χρήση τους; Γιατί η Ελλάδα να αποτελέσει και πάλι την παγκόσμια εξαίρεση όπου οι συγγραφείς και εκδότες δεν αμείβονται για τη χρήση των έργων τους στην εκπαίδευση; 

Η Υπουργός φέρνει τη διάταξη αυτή την ίδια στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκινήσει τη διαδικασία νομοθέτησης σχετικής οδηγίας που θα ρυθμίζει τις εξαιρέσεις για εκπαιδευτικές ανάγκες, σχέδιο που ήδη με τις τροπολογίες που έχουν συμφωνηθεί από τις επιτροπές του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου προβλέπει ότι εφόσον οι εκπαιδευτικές ανάγκες μπορούν να καλυφθούν με προσφερόμενη άδεια των δικαιούχων τότε δεν θα ισχύει η εξαίρεση και επιπλέον προβλέπει την υποχρέωση να λαμβάνουν αμοιβή οι δικαιούχοι σε περίπτωση εξαίρεσης. 

Είναι παράλογο αν όχι ύποπτο γιατί η Υπουργός δεν έθεσε το θέμα σε δημόσια διαβούλευση αλλά σπεύδει να ρυθμίσει με το δικό της καταστροφικό για τους δημιουργούς τρόπο το θέμα, και δεν εναρμονίζεται με το σχέδιο της ευρωπαϊκής οδηγίας που είναι υπό ψήφιση. 

β) Με έκπληξη διαβάζει κανείς στο ίδιο άρθρο 55 παρ.4 του νομοσχεδίου, πως «επιτρέπεται χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, ο δημόσιος δανεισμός έργων από τις βιβλιοθήκες των δημοσίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων καθώς και από τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες που είναι μέλη του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών», και μάλιστα αναδρομικά από το 1993, και αναβάλλεται για το μέλλον η αμοιβή και το σύστημα είσπραξης της διανομής της για ΟΛΕΣ τις βιβλιοθήκες της χώρας. Η διατύπωση, που καταπατά και την απαγόρευση της εκμετάλλευσης της εργασίας χωρίς αμοιβή, όπως ορίζεται από τη Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είναι εντυπωσιακή: «Μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του προηγουμένου εδαφίου, οι δημόσιες βιβλιοθήκες, οι βιβλιοθήκες που ανήκουν σε ΝΠΔΔ και σε ΝΠΙΔ, που εποπτεύονται από το Κράτος, οι δημοτικές βιβλιοθήκες κοινωφελών ιδρυμάτων και οργανισμών, μορφωτικών ιδρυμάτων και αποστολών στην Ελλάδα καθώς και οι βιβλιοθήκες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων ΔΕΝ καταβάλλουν αμοιβή για το δημόσιο δανεισμό». Το προεδρικό διάταγμα υποτίθεται πως θα εκδοθεί εντός ενός έτους, αλλά είναι γνωστό πως αυτές οι προθεσμίες είναι ενδεικτικές, η πιθανή δε μη έκδοσή του θα διαιωνίζει το περιγραφόμενο καθεστώς. Με την διάταξη αυτή καταργείται εντελώς παράνομα και αντισυνταγματικά αναδρομικά το δικαίωμα αμοιβής για το παρελθόν και συγκεκριμένα για το χρονικό διάστημα από το 1993 μέχρι σήμερα, γεγονός που θυμίζει εποχές πλήρους νομοθετικής αυθαιρεσίας. Και επιπλέον η διάταξη εξαιρεί ολοκληρωτικά και για το μέλλον από την υποχρέωση καταβολής αμοιβής τις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες! Πρόκειται για καταφανώς αντισυνταγματική και αντικοινοτική διάταξη η οποία πλήττει βάναυσα τα δικαιώματα των συγγραφέων και εκδοτών. 

Αξιότιμε κε Πρωθυπουργέ, 

Δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν Έλληνας Υπουργός Πολιτισμού να στερεί τους δημιουργούς και εκδότες από τα πνευματικά τους δικαιώματα κατά παράβαση της Κοινοτικής νομοθεσίας και του Συντάγματος. Και αυτό γίνεται από μια Υπουργό που είναι και η ίδια Καλλιτέχνης! 

Επίσης, τρομάζει ο αντιδημοκρατικός τρόπος που η Υπουργός επιχειρεί αυτήν την πραξικοπηματική κατάργηση πνευματικών δικαιωμάτων, χωρίς δημόσια διαβούλευση, χωρίς καμία ενημέρωση των άμεσα θιγόμενων κλάδων - των συγγραφέων, των δημοσιογράφων και των εκδοτών για την στήριξη των οποίων έχει την υποχρέωση να λειτουργεί - και χωρίς να τους δώσει την ευκαιρία να διατυπώσουν τις απόψεις τους. Επιχειρεί να νομοθετήσει ερήμην του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, του οποίου αρμοδιότητα, πάντα σύμφωνα με το νόμο, είναι η εισήγηση της νομοθεσίας για την πνευματική ιδιοκτησία. 

Με βάση τις παραπάνω εύλογες και δίκαιες αιτιάσεις μας, παρακαλούμε: 

1. να παρέμβετε ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ώστε να αποσυρθούν οι συγκεκριμένες διατάξεις από το υπό ψήφιση νομοσχέδιο. 

2. να απαιτήσετε ώστε το θέμα της χρήσης έργων για εκπαιδευτικές ανάγκες να ρυθμιστεί σύμφωνα με την σχετική κοινοτική οδηγία, μόλις αυτή ψηφισθεί. 

3. να μεριμνήσετε ώστε να εφαρμοσθεί επιτέλους ο ν.2121/1993 για το δημόσιο δανεισμό με τη σύναψη κεντρικών συμφωνιών με το Υπουργείο Παιδείας και το Υπουργείο Εσωτερικών. 

4. να ενισχύσετε τα δημόσια ΑΕΙ και τις Ελληνικές βιβλιοθήκες. Χωρίς εκπαίδευση και βιβλιοθήκες δεν υπάρχουν αναγνώστες και καλλιεργημένοι πολίτες, χωρίς συγγραφείς και βιβλία δεν υπάρχει εκπαίδευση και βιβλιοθήκες. Είμαστε όλοι μέλη του ιδίου οικοσυστήματος, δεν υπάρχει το ένα μέλος αν δεν υπάρχει και το άλλο. 

Ένωση Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝ.ΕΛ.ΒΙ) info@enelvi.gr 

Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων info@eeths.gr 

Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (Ε.Ε.Λ) eel@otenet.gr 

Εταιρεία Συγγραφέων info@authors.gr 

Κύκλος Ποιητών info@poetscircle.gr 

Σύλλογος Ελληνικού Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ) seebi.gr@gmail.com 

Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (Σ.Ε.Β.Α.) info@seva.gr 

Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β) books@sekb.gr 

Πηγή: http://news.osdel.gr/nl/attachments/PetitionPrimeminister.pdf